De toekomst van de bibliotheek

Onder druk van WoW!ter deze zaterdagavond geen slechte film maar een post op mijn blog want inmiddels zijn er al een aantal bloggers geweest die er over hebben geschreven en ik wil ook nog wel iets nieuws te vertellen hebben.

Mijn mening: goede sfeer (heel goede sfeer zelfs), volle zaal (meer dan vol, de mensen zaten zelfs op de balkons), gemengde groep (ongeveer net zoveel vrouwen als mannen, jong en oud door elkaar) en dat allemaal om te praten over de toekomst van de bibliotheek. De openbare bibliotheek dat wel, maar niet minder interessant voor mij. We zijn toch verwant, allebei hebben wij gebruikers, nieuwe toepassingen die geintegreerd moeten worden en ga zo maar door.

Afgelopen maandagavond was ik dus in Amsterdam, in de Rode Hoed voor het debat De bibliotheek onderbenut of achterhaald? – visies op vernieuwing van een onmisbare voorziening. Je zou ook kunnen zeggen onderbenut en achterhaald, of onderbenut dus achterhaald maar dat de bibliotheek in deze vorm onderbenut wordt is duidelijk. Er is zoveel meer mogelijk maar deze kansen worden zelden of nooit benut. En dat terwijl de bibliotheek een enorme hoeveelheid leden heeft die misschien niet allemaal een boek komen lenen maar die wel bereikbaar zijn omdat de bibliotheek weet wie deze mensen zijn.

De discussie op de vloer gaat tussen Jaap Jongbloed (cultuurdragers), Michiel Lamers (ondernemers) en Eppo van Nispen tot Sevenaer (toekomstkijkers). Deze mannen worden bijgestaan door een groep experts met wie zij de hele dag hebben gesproken over hun standpunt. Ik zelf had het meeste met de ondernemers (gelukkig was ik per toeval in dat vak gaan zitten). Michiel Lamers wist op een heldere manier uit te leggen dat de bibliotheken niet beseffen wat zij in handen hebben en wat zij vanuit marketingtechnisch oogpunt allemaal wel niet kunnen doen met de bieb. Het idee is eenvoudig: deel de bibliotheek in naar het voorbeeld van AH. Een grote bibliotheek wordt dan een 5, een kleine bibliotheek een 1, waarbij het getal staat voor de hoeveelheid producten en diensten die in de bibliotheek te halen zijn. En vervolgens een site, een logo, een vormgeving, een alles en het is iedereen duidelijk. Volgens Michiel Lamers wordt het moeilijk voor bibliotheken om de eigen identiteit op te geven dus zal dit idee van zijn groep niet realiseerbaar zijn. Maar het is zeker geen slecht idee en ik denk dat het voor de toekomst van de bibliotheek misschien wel onontkoombaar is. Als er moet worden bezuinigd zullen kleine bibliotheken worden opgeheven, tenzij er een sterk merk bestaat dat De Bibliotheek heet.

Als vervolgens je bibliotheekpas in alle bibliotheken geldig is en het niet uitmaakt waar je je boek/cd/dvd/etc. leent omdat je het overal in Nederland terug mag brengen kom je de gebruiker wel heel erg tegemoet.
Maar er moeten dan wel keuzes gemaakt worden en er moet meer focus komen. De bibliotheek moet uitstralen dat het daar allemaal gebeurd, dat je er bij wil zijn om alles mee te maken. Momenteel mist de bibliotheek bereidheid, slagkracht en erkenning en dat is volgens de ondernemers funest voor het voortbestaan.
De cultuurdragers focussen op de bibliotheek van 2010 waar verschillende gebruikersgroepen samen komen. Een bibliotheek die laagdrempelig en niet egalitair is en die bijdraagt aan burgerschap en sociale cohesie. De cultuurdragers zien dit als plicht van de overheid en vinden dus dat de overheid de toegang tot betrouwbare informatie moet financieren.

De toekomstkijkers zetten in op van weerloos naar weerbaar! en zien de bibliotheek als toegangsplek van fysieke informatiedragers verdwijnen. Hiervoor in de plaats komt een ontmoetingsplek, een regionaal kenniscentrum of een verzamelplaats van verhalen.

Het publiek: doe geen dingen die anderen beter kunnen, de bibliotheek zit in een identiteitscrisis, we moeten ons bestaansrecht aantonen anders is het op korte termijn afgelopen, wij zijn gedateerd, de bibliotheek is mooi mausoleum, het moet leuk zijn in de bibliotheek, bibliotheken zijn toonbeeld van beschaving, kinderen hebben geen tijd om naar de bibliotheek te komen, de groep die opgroeit met beeld heeft de bibliotheek niet nodig. En als klap op de vuurpijl is het erg als de bibliotheek zou verdwijnen?

Ik denk dat het niet erg is als de bibliotheek verdwijnt als er maar iets anders voor in de plaats komt. Als het zover komt dat ik bij de bieb net zo ga shoppen als bij de AH misschien kom ik er dan iets vaker. Want ook al werk ik in een bieb, mijn pas voor de OB is jaren geleden al in de prullenbak verdwenen. Om mij weer als klant binnen de krijgen zal de OB zijn best moeten doen (maar misschien willen zij mij wel niet eens meer als klant… en geef ze eens ongelijk, ik ben veel te veeleisend 🙂

PS plaatjes van deze avond staan op Flickr