Dit is de titel (Libraries: Standing at the Wrong Platform, Waiting for the Wrong Train?) van het artikel van Paul B. Gandel dat onlangs in pdf-formaat verscheen. Of bibliotheken kunnen overleven in het digitale tijdperk is volgens Gandel een vraag die dertig jaar geleden voor het eerst werd gesteld en die sindsdien in diverse publikaties steeds opnieuw gesteld is.
Wat hem opvalt is dat bibliotheken in de afgelopen dertig jaar weinig veranderd zijn. Er zijn computers en koffiehoekjes toegevoegd maar in essentie is een bibliotheek nog steeds een bibliotheek. Met nog steeds drie kerntaken: collectioneren, archiveren en onderzoek.
Met de digitalisering van veel artikelen en tijdschriften bestaat het probleem dat bij het failiet gaan van uitgevers deze digitale bronnen verloren gaan. Is het dan zaak voor de bibliotheken om kopiën te bewaren van deze bronnen om ze voor de toekomst te bewaren? En zo ja, wie gaat dat dan doen? Een Koninklijke Bibliotheek in het geval van Nederland? Het lijkt onbegonnen werk om alles op die manier op te slaan.
Gandel: An alternative approach is to create policies to preserve this material regardless of where it resides physically. In much the same manner as we carve out historic districts and preserve cemeteries, we could develop policies that would lead to the preservation of key digital materials.
Met betrekking tot websites als bron van informatie ziet Gandel zeker een rol weggelegd voor bibliotheken. Zij moeten websites beoordelen op kwaliteit en de gebruiker helpen zijn weg te vinden in het oerwoud van informatie. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van het Amazon.com-model waar door middel van peer-reviews gebruikers en panels hun oordeel uitspreken.
Ook heeft hij een mening over de rol van de bibliotheek als het gaat om het aanleveren van boeken. Veel gebruikers bestellen tegenwoordig boeken online die thuis worden afgeleverd omdat zij het teveel moeite vinden om naar de winkel of de bibliotheek te gaan. Waarom als bibliotheek dan niet een dienst opzetten die de geleende boeken bij de gebruiker thuis brengt?
Aangaande het onderzoek schrijft Gandel het volgende:
Many libraries have tried to match these challenges (zoekmachines zoals Google) by providing new online reference services. But it is not clear whether these redesigned services can compete with the rapidly growing commercial services available on the Web. Een volgens hem niet ondenkbar scenario is het verschuiven van resources voor de ontwikkeling van een nationale infomatie-service waar de bibliotheken diensten afnemen in plaats van de ontwikkeling van een eigen informatiebalie.
In reactie op de bronnen op internet hebben veel bibliotheken (alleen of in een groep) digitale repositories opgezet, met als inhoud de gedigitaliseerde versies van het intellectuele eigendom van de eigen organisatie. Veel van deze repositories zijn volgens Gandel opgezet met behulp van de traditionele methoden voor het ontsluiten van content in plaats van gebruik te maken van information-dissemination models die op het web ontstaan. Ook wordt volgens hem de belangrijke rol van de gebruiker over het hoofd gezien.
Gandel: Few are designed to serve as true information hubs, providing users access to both relevant information and experts.
Blijven bibliotheken een kernrol spelen in het toegankelijk maken van informatie binnen het ontstane informatienetwerk? Gandel meent dat deze rol twijfelachtig is. Het web is te machtig en er zal een dag komen dat bibliotheken vergelijkbaar zijn met mensen die dagelijks met het openbaar vervoer reizen. Dertig jaar lang kan de trein op hetzelfde perron op dezelfde tijd vertrekken, er komt echter een dag dat de trein van een ander perron vertrekt en dan… is er iets veranderd (lees chaos) in de gestructureerde wereld ontstaan.
Bron: Libraries: Standing at the Wrong Platform, Waiting for the Wrong Train? / P. B. Gandel, EDUCAUSE review, November/December 2005
Via: Free Rage Librarian