De laatste dag van deze conferentie is altijd een korte. Alleen het ochtendprogramma en dan om 13.00 uur klaar. Vandaag op het programma technische zaken zoals licht, bewegwijzering en opslag. Maar ook evaluaties. Van projecten nog niet zo lang geleden tot projecten van heel lang geleden.
Daniela Pogade van Textredaction in Berlijn gaf een overzicht van verschillende soorten bewegwijzering omdat tegenwoordig gebouwen niet meer zoals vroeger, gewoon te begrijpen zijn. Ze heeft een aantal aandachtspunten waar bewegwijzering aan moet voldoen:
- moet ontwikkeld worden vanuit het inzicht van de gebruiker
- reduceren tot de meest essentiële informatie
- moet makkelijk aan te passen zijn, dus zonder al te veel moeite of geld
- heb zowel aandacht voor binnen het gebouw als daarbuiten
Door middel van voorbeelden kregen wij les in waar je bewegwijzering allemaal kan plaatsen of verwachten. Welke kleuren je kan gebruiken en welke lettertypen. Het was een beginnetje. Ik had graag nog wat meer de diepte in gegaan als daar tijd voor was geweest.
Jochem Usinger (UKW Innenarchitekten Krefeld) was een erg grappige man die ook erg om zichzelf moest lachen. Hij gaf voorbeelden van hoe zijn bedrijf licht gebruikt in bibliotheken. Lekker schots en scheef en een beetje dwars. Het paste wel bij deze meneer. Ik heb in ieder geval erg om hem gelachen en als gevolg daarvan weinig aantekeningen gemaakt.
Ulrich Niederer (de voorzitter van de Liber-LAG board en directeur van de Central and University ibrary Lucerne) vertelde over een project dat 36 jaar heeft geduurd en waarbij 5 bibliotheken gezamenlijk een opslag locatie hebben buiten de stad. In dit gebouw worden momenteel 3,1 miljoen volumes opgeslagen en er is ruimte voor groei naar 14 miljoen. Het is een high-tech inrichting met een robot die de boeken of tijdschriften ophaalt. Er heerst een lage luchtvochtigheid waar wel vragen over kwamen na de presentatie. Volgens de andere aanwezige Nederlanders en Belgen was deze luchtvochtigheid veel te laag. Maar misschien dat het in Zwitserland anders gaat.
De laatste sessie ging over post-evaluation, oftewel klopt datgene wat je hebt gedaan en zijn de gebruikers tevreden. Karen Latimer begon. Zij werkt voor de Queen’s University in Belfast en vertelde over een verbouwing die 6 jaar geleden heeft plaatsgevonden.
Maar eerst gaf zij meer informatie over de IFLA Post-Occupancy-Evaluation. Deze enquête kan door iedereen gebruikt worden. 7 pagina’s aan vragen over het gebouw, de dienstverlening en de bevindingen. In 2015 is er een boek gepubliceerd met case-studies en deze enquête.
Karen vertelde over haar verbouwing die klaar was in 2009 waarbij een aantal kleine bibliotheken werd samengevoegd en waar de ICT op orde werd gebracht. Het bibliotheekgebouw ligt centraal op de campus en studenten weten het goed te vinden. Binnen no-time was het hele gebouw 24/7 open in plaats van 1 leeszaal, waarvan men eerst dacht dat dat voldoende zou zijn. Het meubilair is van goede kwaliteit en er is goede akoestiek in het gebouw. Toch waren er teveel informatiebalies die veel te groot zijn en te weinig studieplekken. De balies gaan nu dus plaatsmaken voor de studieplekken. Ook waren er niet voldoende groepswerkplekken en maken de toiletten teveel geluid. In de afgelopen jaren zijn er bijna 400 studieplekken bijgekomen. Als Karen geld genoeg zou hebben zou zijn graag het entreegebouw aanpakken en meer interactieve werkplekken creëren. En de toiletten aanpakken.
Ik had de Brain in Berlijn van de faculteit Humanistiek nog nooit eerder gezien maar wat een waanzinnig mooi gebouw is dit. Het hoort bij de Vrije Universiteit en is 10 jaar geleden gebouwd. Klaus Ulrich Werner nam ons mee in de evaluatie. Het gebouw telt ongeveer 650 studieplekken en is een heel compact gebouw. Het onderwijs dat deze studenten krijgen is heel erg gericht op essays schrijven en in stilte studeren en dus zijn er veel individuele plekken. Alleen werd tijdens de bouw al duidelijk dat er ook behoefte zou zijn aan samenwerkplekken en dat studenten meer elektronische materialen gebruiken en dat de boekenkasten dus wel weg kunnen. POE liet zien dat de locatie enorm wordt gewaardeerd en dat ook op details de bibliotheek het heel goed doet. Dat deze bibliotheek het zo goed doet is een reden geweest voor de universiteit om andere faculteitsbibliotheken ook een facelift te geven. Zij zijn geen 24/7 open maar wel tot 10 uur in de avond. De campus ligt nogal afgelegen van de stad waar de meeste studenten wonen en er zijn geen winkels in de buurt.
Na POE weet Klaus Ulrich dat ij iets moeten doen aan de zonering, dat zij boekenkasten weg moeten halen ten gunste van studieplekken en dat ze meer flexibiliteit nodig hebben om verschillende soorten leren te stimuleren. Zijn ultieme wens mocht hij geld hebben: een regenbestendig dak.
Als laatste kwam Jeremy Upton aan het woord van de Edinburgh University Library.
Hij vertelde over een gebouw waar ik in 2014 een bezoek aan bracht. Lees mijn verslag van dat bezoek hier. Dit gebouw staat al 50 jaar en wordt nog steeds heel intensief gebruikt. Tijdens een verbouwingstraject van 8 jaar werden de plannen gewijzigd met dank aan POE. In het gebouw vind je alleen boeken die relevant zijn voor de studie op dat moment. De erfgoed collectie is open en toegankelijk voor iedereen. Meteen achter de balie vind je de boeken die het meest gebruikt worden. En er is een grote diversiteit aan studieplekken.
space for engagement and conversation
De organisatie is flexibel genoeg om boekenkasten te vervangen door studieplekken en in 2016-2017 komen er nieuwe dingen zoals een makerspace en tentoonstellingsruimtes. De liften zijn en blijven een nachtmerrie en de ventilatie werkt ook niet optimaal. Maar toch is Jeremy erg tevreden over het gebruik en gaat hij de komende jaren gebruiken voor:
- spaces to allow easier access to and interaction with resources
- digital first
- space support new forms of interpretation
- place for community
- student led learning
En toen was het weer voorbij. Het ging supersnel deze keer. Alle sprekers waren goed tot zeer goed. Er kwamen interessante discussies voorbij en Yvette en ik raakten niet uitgepraat. De presentaties zullen binnenkort online komen en ik zal de link aanvullen als het zover is.