Bij Bryan Alexander lees ik vorige week over een nieuwe aankoop van Microsoft, Powerset genaamd. Powerset is een zoekmachine die alleen Wikipedia artikelen doorzoekt. Ik kende deze zoekmachine nog niet dus nam een kijkje.
Op de homepage zie je uiteraard de zoekbalk. Hier kun je trefwoorden of vragen invoeren. Onderaan de pagina staan een paar voorbeelden van zoekvragen die je zou kunnen stellen. Ik zoek op schilderijen van Rembrandt.
Naast afbeeldingen zie ik verwijzingen naar teksten. Van niet alle afbeeldingen zijn plaatjes beschikbaar maar toch worden ze getoond. De teksten kunnen artikelen zijn over Rembrandt of over andere personen waarbij Rembrandt een rol heeft gespeeld.
Als ik op de afbeelding van de Nachtwacht klik kom ik op het volgende scherm.
Uiteraard uitleg over het schilderij met aan de rechterkant van de pagina een kader met de ioutline van het artikel. Ik kan de balk verschuiven tussen outline en facts. Als ik op de facts klik krijg ik de bijbehorende tekst in het artikel te zien. Bovenin de pagina staat een knop waarmee ik het artikel in Wikipedia kan wijzigen. Bovenin de pagina ook een knop explore facts die verwijst naar een tagcloud. Als ik op een van de termen klik verandert het kader aan de rechterkant om mij te laten zien waar in het artikel de facts voorkomen.
Naast dat Powerset er mooi uitziet is het ook fijn dat je een vraag kan invoeren en daar gewoon antwoord op krijgt. Als ik bijvoorbeeld vraag what is web 2.0? dan krijg ik een overzicht met resultaten. Ik kan de resultaten uitklappen en in een klein formaat het artikel lezen. Powerset legt de relaties met bijvoorbeeld folksonomy, radical trust en web 3.0.
Als ik dezelfde vraag invoer bij Wikipedia dan krijg ik No article title matches (logisch), met daaronder natuurlijk wel een link naar de pagina van web 2.0. Maar het is toch niet hetzelfde. En trouwens het oog wil ook wat, Powerset ziet er gewoon heel mooi uit. Dus ik heb Powerset toegevoegd aan mijn zoekbalk in de browser en zal het zeker vaker gebruiken.
Een paar weken hoorde ik een nieuwe term, Edupunk. Ik sloeg het op om er later nog eens beter naar te kijken en dat is wat ik nu ga doen.
Edupunk is volgens Wikipedia:
an approach to teaching and learning practices that result from a do it yourself (DIY) attitude. Many instructional applications can be described as DIY education or Edupunk. It describes inventive teaching and inventive learning.
Het gaat dus om nieuwe manieren van lesgeven en leren waarbij do it yourself een belangrijk onderdeel is. Wikipedia is er nog niet achter of deze term een pagina zou moeten krijgen en dus staan de pagina op de nominatielijst om verwijderd te worden.
Dit komt omdat Wikipedia de term Edupunk ziet als een Neologisme, oftewel een woord dat sinds kort bestaat en nog niet is opgenomen in woordenboeken, maar wel wordt gebruikt binnen bepaalde communities. En Edupunk is zo’n woord. De term is namelijk voor het eerst gebruikt op 25 mei van dit jaar op de weblog van Jim Groom. In een aantal posts gaat hij verder in op de term. Maar de term wordt vrij snel opgepikt door diverse andere bloggers, waaronder Stephen Downes.
De definitie die Downes aan Edupunk geeft is als volgt:
Edupunk is student-centered, resourceful, teacher- or community-created rather than corporate-sourced, and underwritten by a progressive political stance. …. Edupunk, it seems, takes old-school Progressive educational tactics–hands-on learning that starts with the learner’s interests–and makes them relevant to today’s digital age, sometimes by forgoing digital technologies entirely.
Downes ziet Barbara Ganley’s filosofie als het om leren en (digitale) expressie gaat als een goed voorbeeld. Maar ook Nina Simon wordt genoemd omdat zij de web 2.0 filosofie toepast op het inrichten van tentoonstellingen in musea.
Het muntje valt nog niet bij mij. Wat is Edupunk nu precies? Een YouTube filmpje maakt het iets duidelijker.
Het gaat dus om open content en open leren, Open Course Ware als voorbeeld. Het gaat ook om api’s, widgets en mashups, om het gebruik maken van content die al bestaat op een manier die leren en onderwijs mogelijk maakt.
Als een goed en bijzonder voorbeeld wordt een Wikiproject van de universiteit van British Colombia genoemd met de titel Murder Madness and Mayhem. In 15 weken hebben studenten nagedacht, gedeeld en meegeschreven in een open online omgeving (wikipedia). Het doel was om van een aantal geselecteerde artikelen een paar featured artikelen te maken, dus een artikel dat Wikiwaardig is en na beoordeling op een aantal voorafgestelde punten door de Wikipediaredactie geplaatst wordt. Momenteel is het zo dat 1 op de ruim 1100 artikelen op Wikipedia wordt beoordeeld als featured en zo’n artikel krijgt een bronzen ster in de bovenhoek. Het is dus erg bijzonder wat de studenten gedaan hebben. Want zij hebben het voor elkaar gekregen om 3 featured artikelen te schrijven en 8 artikelen die het predicaat goed hebben gekregen (dus bijna featured). De artikelen die de studenten hadden gekregen om als bronmateriaal te gebruiken waren niet goed of featured of bestonden zelfs niet. De docent heeft naar aanleiding van zijn experiment een wiki-essay geschreven waarin hij beschrijft hoe het proces is verlopen, maar ook aangeeft dat hij de studenten de kracht en zwakten van Wikipedia wilde laten ontdekken door ermee te werken.
Maar ik dwaal af. Edupunk daar gaat het nog steeds over. Wilfred Rubens viel het ook al op dat Edupunk als term steeds vaker genoemd werd op verschillende weblogs. Hij schrijft:
Het gaat dus om een stroming van -volgens mij- voornamelijk edubloggers die zich verzetten tegen het fenomeen dat bedrijven zoals BlackBoard tools als wiki’s, social bookmarking tools of weblogs integreren in hun ‘traditionele’ (t)e-learningproducten.
Als voorbeeld wordt op de verschillende blogs Blackboard genoemd. Blackboard gebruikt in zijn nieuwste versie weblogs en wiki’s. De content die in Bb geplaatst wordt, wordt hiermee niet opener. Het zit nog steeds achter een login en de eigenaar van de content legt zich neer bij de regels die het bedrijf, Bb in dit geval, daaraan stelt.
Nu kun je je afvragen of Edupunk als term blijft bestaan. Maar eigenlijk is dat niet relevant. Het is een – vind ik – mooie term die waarschijnlijk te verwarrend is en teveel verschillende betekenissen kan hebben. Maar het gaat om het idee achter de term en dat idee is goed. Het is natuurlijk prima als er een tegenbeweging ontstaat tegen de grote bedrijven die denken dat het toevoegen van web 2.0 onderdelen in bestaande omgevingen ervoor zorgt dat er gebruik wordt gemaakt van web 2.0 in het onderwijs. Maar het openbaar maken van content, het delen, het hergebruiken, dat kan niet in die bestaande commerciele systemen. En wordt het niet hoog tijd dat dat nu eens wel mogelijk wordt.
Jimmy Wales: Creative Commons, Wikimedia and the Free Software Foundation just agreed to make the current Wikipedia license (the GFDL) compatible with Creative Commons (CC BY-SA).
Dit betekent dat je voortaan niet meer zo hoeft op te letten als je teksten van Wikipedia mixt met CC-licentie-teksten. De maker van de teksten van Wikipedia heeft voortaan de keuze, of onder de wiklicentie of onder CC.
Tijdens een sessie van David Wiley bij het Open Learn Congres in Utah, schrok ik van de opmerking dat je content van bijvoorbeeld MIT en Wikipedia niet samen mag gebruiken onder een CC licentie omdat Wikipedia een andere licentie gebruikt dan MIT. Ik had hier nog nooit zo over nagedacht. Toen ik bij de Wikimedia conferentie Martijn Arnoldus hoorde praten over CC wilde ik hem vragen hoe hij over dit probleem dacht. Tijdens de sessie was hier geen tijd voor, dus stuurde ik een mail. Martijn heeft erin toegestemd dat ik delen van zijn mail aan mijn lezers voorleg.
Martijn schrijft dat er drie punten belangrijk zijn als je het hebt over compatibiliteit van de licenties.
1. Als een werk, waarop een open licentie van toepassing is, wordt gekopieerd, dan is op de kopie dezelfde licentie van toepassing als op het origineel. Ik kan dus niet van een werk dat onder GNU-Free Documentation License (dat is de licentie die Wikipedia gebruikt) valt een kopie maken en aan die kopie een CC-licentie hangen.
2. Anders ligt het in principe als ik van een werk een afgeleid werk maak. Er ontstaat dan namelijk geen kopie maar een nieuw werk, waar een nieuw copyright op ontstaat. Ik heb het copyright van het afgeleide werk, en mag in principe zelf bepalen welke licentie ik daar aan hang. Er is een ‘maar’. Veel open licenties eisen dat een afgeleid werk onder dezelfde licentie wordt openbaar gemaakt. Dat is het geval bij alle CC-licenties waar ‘GelijkDelen’ (ShareAlike) in voorkomt, en ook bij de GNU-FDL van Wikipedia. Het is daardoor nooit mogelijk om werk dat onder GNU-FDL is gepubliceerd te gebruiken voor een werk dat je onder een CC-licentie wilt uitbrengen. In de nieuwste versies van de CC-licenties is overigens wel de mogelijkheid van uitwisselbaarheid van licenties opgenomen, maar die mogelijkheid treedt pas in werking als ook die andere licenties uitwisselbaarheid hebben mogelijk gemaakt. Dat betekent dat de GNU-FDL eerst moet worden aangepast, en dat zit er voorlopig nog niet in.
3. Er is (zeker bij presentaties) echter wel een mogelijkheid om toch zowel CC-materiaal als GNU-FDL materiaal te gebruiken, namelijk als het GNU-FDL materiaal in originele vorm wordt gebruikt (dus niet met CC-materiaal wordt gecombineerd, zodat er een nieuw werk ontstaat). Het is dan mogelijk om te zeggen dat op alle content in de presentatie een
Creative Commonslicentie van toepassing is, tenzij nadrukkelijk anders is aangegeven. Het trucje is dan dat de presentatie als geheel niet als een werk wordt beschouwd, maar als een verzameling werken.
Dus op zich zijn er mogelijkheden om content met verschillende licenties in bijvoorbeeld een presentatie te gebruiken. Maar je moet nog wel letten op het volgende. Als je content van Wikipedia gebruikt dan moet je een soort van logboek toe voegen van personen die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van het werk en je moet de volledige licentietekst toevoegen (staat in de GNU-FDL licentie omschreven). Omdat dit laatste veel tekst is kun je ervoor kiezen om geen content van Wikipedia te gebruiken. Maar er staan ook teksten op Wikipedia niet die onder de GNU-FDL vallen, deze teksten vallen onder het publieke domein (er zijn dus geen rechten op voorbehouden). Volgens Martijn staat dit duidelijk aangegeven. Maar mij is het nog nooit opgevallen. Ik zal daarom voortaan beter opletten bij het gebruik van Wikipedia teksten. En er misschien zelfs voor kiezen om ze niet te gebruiken.
Martijn, dank je wel voor deze uitgebreide uitleg en toestemming het te gebruiken voor een post. Mochten wij elkaar nog eens in het echt treffen dan praat ik graag een keer verder over dit onderwerp. Het blijft namelijk machtig interessant!