Sommige mensen lezen graag een boek, anderen lezen liever op een andere manier, bijvoorbeeld online. Maar zeg nou zelf, dat is toch gewoon hetzelfde, lezen is toch lezen, onafhankelijk van de device?
Lezen in het digitale tijdperk wat betekent dat nu eigenlijk? Momenteel is er een debat gaande tussen beleidsmensen uit het onderwijs en lees-experts. Zij discussiëren over wat lezen nu eigenlijk is en wat lezen dus niet is. Sommigen zijn namelijk van mening dat het urenlang afstruinen van internet de vijand van lezen is. Zij zeggen dat dit surfgedrag funest is voor geletterdheid, aandachtig ergens mee bezig kunnen zijn en daarnaast de leescultuur om zeep helpt.
Anderen zijn van mening dat het internet voor een nieuwe manier van lezen heeft gezorgd. Zij vinden dat het web jongeren juist inspireert om te lezen en schrijven (online) in plaats van voor de televisie te gaan hangen. Jongeren die online lezen, schrijven, commentaar geven of zich verdiepen in verschillende visies van anderen, verbinden zich net zo veel met teksten die zij tegenkomen dan diegene die een boek lezen.
Bovenstaande is gebaseerd op een artikel van de NY Times dat ongeveer twee weken geleden verscheen. Wilfred Rubens schreef er toen ook al over. Het artikel is natuurlijk doorspekt met Amerikaanse voorbeelden. Maar geldt hetzelfde niet voor de Nederlandse situatie?
Op de website van het taaluniversum vind ik een pdf waarin traditionele geletterdheid wordt vergeleken met digitale geletterdheid.
Traditionele en digitalegeletterheid zijn in hoge mate met elkaar verstrengeld en er is sprake van eenwederzijdse beïnvloeding. Vaak wordt opgemerkt dat de digitale geletterdheid niet alleen een nieuwe vorm van lezen en schrijven heeft gevormd, maar tegelijkertijd ook de traditionele geletterdheden beïnvloedt. Die traditionele geletterdheid kan niet meer los gezien worden van de ontwikkelingen in de nieuwe media. Wie vandaag een boek leest, houdt zich niet meer enkel bezig met papier. De leeservaring wordt vaak uitgebreid door het opzoeken van extra informatie op internet, het opzoeken van recensies, het discussiëren op fora, etc. Wie over literatuur of cultuur wil schrijven, blijft niet bij het boek, de cd, de film steken, maar betrekt gegarandeerd Google of een andere zoekrobot in zijn onderzoek. Lezen lijkt bijna onvermijdelijk aan te sporen tot surfen. In die zin is ook de traditionele geletterdheid interactief geworden.
Lezen is daarmee niet langer verbonden met alleen tekst. Lezen is een ervaring geworden, een belevenis, iets wat je kan voelen en zien. Iets ook, waar dankzij het internet, iedereen aan mee kan doen. Niet langer ben je afhankelijk van een uitgever om jouw verhaal te delen met het grote publiek.
Nadeel van terminologie is dat het soms de lading niet helemaal dekt of veel meer dekt. Voor mijn gevoel gaat digitale geletterdheid over meer dan alleen (online) lezen, maar ook mediawijsheid is meeromvattend, net als nieuwe geletterdheid. Maar ik dwaal af. Het gaat om online lezen en of dat wel het echte lezen is. Blijkbaar speelt deze vraag in Nederland nog niet zo want er is niet veel over te vinden. Dat de Amerikanen hier een debat van maken verbaast mij eigenlijk wel. Is het zo belangrijk dan of online lezen wel of geen lezen is? Worden jongeren er slechter van als zij wel online lezen en niet uit een boek? Blijkbaar denken er mensen van wel want er wordt onderzoek naar gedaan.
En ik denk dan, hebben we echt niets beters om ons druk om te maken? Waarom zijn we niet blij dat er in ieder geval gelezen wordt, ook al zijn het internetpagina’s en geen (wereld)literatuur. Sommige mensen (zowel jong en oud) houden nu eenmaal niet van boeken lezen maar wel van online lezen. Juist omdat het geen dikke boeken zijn, maar korte stukken tekst met afbeeldingen. En nee we hoeven ook geen oordeel te hebben over wat er gelezen wordt. Natuurlijk kunnen we jongeren leren over het vinden van betrouwbare informatie en hoe zij moeten zoeken. Laten we dat vooral blijven doen. En voor de rest, ieder zijn eigen ding en er vooral geen debat over voeren. Dat doen ze maar lekker aan de overkant van de plas.
Ook aandacht voor het NY Times artikel op Volkskrant Opinie.
Met dank aan: Weblogg-ed.
Gebruikt beeldmateriaal is afkomstig van Flickr – Day 14 – Visual Representation of a Reading List van Margolove
Ik vond dit best een goed LEZENswaardig stuk en ik ben van mening dat lezen op internet net zo goed ook lezen is. Net als dat lezen in een tijdschrift ook lezen is. Ook al is dat soms ‘crap’ omdat het gaat over het nieuwe lieffie van die-en-die. Dat heb je op internet ook natuurlijk (“heb gisteren een bammetje kaas gegeten, terwijl ik kaas helemaal niet lust!”). Maar er zijn net zo goed kwalitatief goede stukken tekst!
Volslagen onzin, waar ze in Amerika mee bezig zijn. Als je het mij vraagt. Zo, dan ga ik nu weer verder lezen op internet ;-).
Lezen is een ervaring geworden?! Lezen is een belevenis geworden?! Me dunkt dat lezen reeds een ervaring en een belevenis was lang voor wij met zijn allen onze eerste muisknop beroerden. En dat we geen oordeel hoeven te vellen over wat er gelezen wordt is onzin, zeker als je in de volgende zin wel wenst te onderwijzen wat betrouwbaar is en wat niet. Alle informatie, in boek, online of in het ijle, moeten we stelselmatig en onafgebroken aan een oordeel onderwerpen – of we het nu zelf lezen of niet – het is zo dat we van nijntjesboeken naar tolstoi, of het moqub-blog voor m’n part, evolueren. Zo, en nu lees ik weer verder de wijzers van de klok tot ik naar huis mag en mijn zoon wat prentenboeken kan voorlezen 😉
@ occy,
de verwijzing naar de belevenis en de ervaring geldt voor het “nieuwe lezen” met gebruik van andere multimediale bronnen dan alleen het boek. Je kunt niet ontkennen dat toen internet nog niet bestond en mensen waren aangewezen op enkel en alleen boeken van papier, lezen voor sommigen helemaal geen belevenis was en soms zelfs een negatieve ervaring.
Natuurlijk kunnen wij – die werken in een bibliotheek – aangeven wat betrouwbare informatie is en wat niet maar daarmee vellen we nog steeds geen oordeel over wat wel en niet gelezen dient te worden.
M.
ach, ik lees nu pas dat je er geen debat over wilde voeren 😉
het klinkt me wat naïef allemaal – 100 jaar geleden moesten we nog Tacitus, Shakespeare, Homerus en Ovidius kunnen declameren, en nu is het voldoende dat elke puber een blog en een myspace-account heeft? nu ja, we zien wel waar het toe leiden zal.
en dat oordeel … tsja, als het niet velt, dan maakt het niets uit natuurlijk – zo kan je het ook bekijken
@ occy,
haha ik wil best een debat voeren maar niet over of online lezen wel of geen lezen is. Tsja 100 jaar geleden, maar is het proclameren van eigen content op een blog of myspace niet net even waardevoller voor die puber dan het proclameren van teksten die hen niets zegt. Het gaat er toch om wat je daarna met die teksten doet, bijvoorbeeld in het onderwijs. Interessant artikel in deze is Why Professor Johnny Can’t Read: Understanding the Net Generation’s Texts in Innovate van augustus/september.
Noem mij naief maar maar de wereld en de jeugd verandert nu eenmaal, dan kunnen wij maar beter voorbereid zijn en meedoen, of niet soms?
M.
Je hebt gelijk (op het even waardevol zijn van eigen content na – maar daar komen we niet uit …)! Maar of die verandering ten goede is …
mijn toevoeging aan het verhaal ik had dit gelezen en kreeg echt de bibbers
http://dopeydoughsoap.wordpress.com/