bibliotheken – moqub’s bibliotheek van dingen

Liber Architecture Group – dag 3

De laatste dag van deze conferentie is altijd een korte. Alleen het ochtendprogramma en dan om 13.00 uur klaar. Vandaag op het programma technische zaken zoals licht, bewegwijzering en opslag. Maar ook evaluaties. Van projecten nog niet zo lang geleden tot projecten van heel lang geleden.

daniela-pogade

Daniela Pogade van Textredaction in Berlijn gaf een overzicht van verschillende soorten bewegwijzering omdat tegenwoordig gebouwen niet meer zoals vroeger, gewoon te begrijpen zijn. Ze heeft een aantal aandachtspunten waar bewegwijzering aan moet voldoen:

moet ontwikkeld worden vanuit het inzicht van de gebruiker
reduceren tot de meest essentiële informatie
moet makkelijk aan te passen zijn, dus zonder al te veel moeite of geld
heb zowel aandacht voor binnen het gebouw als daarbuiten

Door middel van voorbeelden kregen wij les in waar je bewegwijzering allemaal kan plaatsen of verwachten. Welke kleuren je kan gebruiken en welke lettertypen. Het was een beginnetje. Ik had graag nog wat meer de diepte in gegaan als daar tijd voor was geweest.

jochem-usinger

Jochem Usinger (UKW Innenarchitekten Krefeld) was een erg grappige man die ook erg om zichzelf moest lachen. Hij gaf voorbeelden van hoe zijn bedrijf licht gebruikt in bibliotheken. Lekker schots en scheef en een beetje dwars. Het paste wel bij deze meneer. Ik heb in ieder geval erg om hem gelachen en als gevolg daarvan weinig aantekeningen gemaakt.

ulrich-niederer

Ulrich Niederer (de voorzitter van de Liber-LAG board en directeur van de Central and University ibrary Lucerne) vertelde over een project dat 36 jaar heeft geduurd en waarbij 5 bibliotheken gezamenlijk een opslag locatie hebben buiten de stad. In dit gebouw worden momenteel 3,1 miljoen volumes opgeslagen en er is ruimte voor groei naar 14 miljoen. Het is een high-tech inrichting met een robot die de boeken of tijdschriften ophaalt. Er heerst een lage luchtvochtigheid waar wel vragen over kwamen na de presentatie. Volgens de andere aanwezige Nederlanders en Belgen was deze luchtvochtigheid veel te laag. Maar misschien dat het in Zwitserland anders gaat.

De laatste sessie ging over post-evaluation, oftewel klopt datgene wat je hebt gedaan en zijn de gebruikers tevreden. Karen Latimer begon. Zij werkt voor de Queen’s University in Belfast en vertelde over een verbouwing die 6 jaar geleden heeft plaatsgevonden.

karen-latimer

Maar eerst gaf zij meer informatie over de IFLA Post-Occupancy-Evaluation. Deze enquête kan door iedereen gebruikt worden. 7 pagina’s aan vragen over het gebouw, de dienstverlening en de bevindingen. In 2015 is er een boek gepubliceerd met case-studies en deze enquête.

Karen vertelde over haar verbouwing die klaar was in 2009 waarbij een aantal kleine bibliotheken werd samengevoegd en waar de ICT op orde werd gebracht. Het bibliotheekgebouw ligt centraal op de campus en studenten weten het goed te vinden. Binnen no-time was het hele gebouw 24/7 open in plaats van 1 leeszaal, waarvan men eerst dacht dat dat voldoende zou zijn. Het meubilair is van goede kwaliteit en er is goede akoestiek in het gebouw. Toch waren er teveel informatiebalies die veel te groot zijn en te weinig studieplekken. De balies gaan nu dus plaatsmaken voor de studieplekken. Ook waren er niet voldoende groepswerkplekken en maken de toiletten teveel geluid. In de afgelopen jaren zijn er bijna 400 studieplekken bijgekomen. Als Karen geld genoeg zou hebben zou zijn graag het entreegebouw aanpakken en meer interactieve werkplekken creëren. En de toiletten aanpakken.

klaas-ulrich-werner

Ik had de Brain in Berlijn van de faculteit Humanistiek nog nooit eerder gezien maar wat een waanzinnig mooi gebouw is dit. Het hoort bij de Vrije Universiteit en is 10 jaar geleden gebouwd. Klaus Ulrich Werner nam ons mee in de evaluatie. Het gebouw telt ongeveer 650 studieplekken en is een heel compact gebouw. Het onderwijs dat deze studenten krijgen is heel erg gericht op essays schrijven en in stilte studeren en dus zijn er veel individuele plekken. Alleen werd tijdens de bouw al duidelijk dat er ook behoefte zou zijn aan samenwerkplekken en dat studenten meer elektronische materialen gebruiken en dat de boekenkasten dus wel weg kunnen. POE liet zien dat de locatie enorm wordt gewaardeerd en dat ook op details de bibliotheek het heel goed doet. Dat deze bibliotheek het zo goed doet is een reden geweest voor de universiteit om andere faculteitsbibliotheken ook een facelift te geven. Zij zijn geen 24/7 open maar wel tot 10 uur in de avond. De campus ligt nogal afgelegen van de stad waar de meeste studenten wonen en er zijn geen winkels in de buurt.

Na POE weet Klaus Ulrich dat ij iets moeten doen aan de zonering, dat zij boekenkasten weg moeten halen ten gunste van studieplekken en dat ze meer flexibiliteit nodig hebben om verschillende soorten leren te stimuleren. Zijn ultieme wens mocht hij geld hebben: een regenbestendig dak.

Als laatste kwam Jeremy Upton aan het woord van de Edinburgh University Library.

jeremy-upton

Hij vertelde over een gebouw waar ik in 2014 een bezoek aan bracht. Lees mijn verslag van dat bezoek hier. Dit gebouw staat al 50 jaar en wordt nog steeds heel intensief gebruikt. Tijdens een verbouwingstraject van 8 jaar werden de plannen gewijzigd met dank aan POE. In het gebouw vind je alleen boeken die relevant zijn voor de studie op dat moment. De erfgoed collectie is open en toegankelijk voor iedereen. Meteen achter de balie vind je de boeken die het meest gebruikt worden. En er is een grote diversiteit aan studieplekken.

space for engagement and conversation

De organisatie is flexibel genoeg om boekenkasten te vervangen door studieplekken en in 2016-2017 komen er nieuwe dingen zoals een makerspace en tentoonstellingsruimtes. De liften zijn en blijven een nachtmerrie en de ventilatie werkt ook niet optimaal. Maar toch is Jeremy erg tevreden over het gebruik en gaat hij de komende jaren gebruiken voor:

spaces to allow easier access to and interaction with resources
digital first
space support new forms of interpretation
place for community
student led learning

En toen was het weer voorbij. Het ging supersnel deze keer. Alle sprekers waren goed tot zeer goed. Er kwamen interessante discussies voorbij en Yvette en ik raakten niet uitgepraat. De presentaties zullen binnenkort online komen en ik zal de link aanvullen als het zover is.

Liber Architecture Group – dag 2

Vandaag was de dag van de architecten. Zo vertelde Francois J.V. Valentiny over de nieuwe bibliotheek van de universiteit van Luxembourgh.

Hij noemt het gebouw een dialoog tussen het verleden en heden. En in zijn ogen zal het een goed huwelijk zijn omdat iedereen een goed gevoel heeft bij het gebouw. Voor de bibliotheek wordt een oud industriegebouw getransformeerd. Het gebouw is 100 meter lang en 20 beter breed. Binnen worden zwevende eilanden gemaakt met studieplekken. Op de plaatjes ziet het er heel spectaculair uit maar het gebouw is nog niet af. We moeten deze dus op het lijstje voor het komende jaar zetten.

Clement Blanchet gebruikt veel plaatjes en doet nogal stoere uitspraken over duurzaamheid en groene gebouwen.

Hij zegt dat het niet langer gaat om een eenvoudig gebouw te ontwerpen, of een mooi gebouw. Nee het moet een gebouw zijn dat aan allerlei regels voldoet die te maken hebben met duurzaamheid en technologie. Voor hem als architect wordt het dan dus steeds lastiger om aan alle eisen en wensen te voldoen. Toch heeft hij een waanzinnig mooi gebouw ontworpen in Caen dat momenteel gebouwd wordt. Gebaseerd op de vorm van een kruis waarbij 4 bibliotheken met elkaar verbonden worden. Je zou dan denken de bibliotheken komen in de hoeken en de bruggen zijn de verbindende factoren. Maar nee, Blanchet gebruikte de bruggen als bibliotheek met een plein in het kruis in het midden. Waanzinnige afbeeldingen kwamen voorbij.

the library in itself is a city

De inrichting is flexibel zodat gebruikers mee kunnen helpen bij de inrichting. De jeugdafdeling zit bovenin zodat de kids op weg naar boven kunnen kijken welke kennis/informatie er nog allemaal voor ze is als ze ouder worden. De bibliotheek opent in december.

Na de lunch vertelde Ralf Coussee over de Krook in Gent. Ik was hier vorig jaar op bezoek dus verwijs ik even naar de post die ik toen schreef.

Heneghan Peng gaf ons een inkijkje in de bibliotheek van de Greenwich University.

Voormalig gesitueerd in drie gebouwen met een enorme rijke historie en nu in een nieuw gebouw.

the library is a place to meet, to learn, to reflect and to do

Het nieuwe gebouw zit op een logische plek, vlakbij het openbaar vervoer en in een straat waar studenten door heen lopen. Het gebouw is er ook om de straat een nieuw elan te geven. Het was een beetje een doodse straat geworden.

Als laatste architect was Heinrich Degelo aan de beurt. Hij is de architect van de UB van Freiburg. Hij vertelde dat het hier om een renovatie gaat en niet om het ontweren van een nieuw gebouw. En dat klopt natuurlijk ook wel. Toen alle muren en vloeren zijn verwijderd zijn de kolommen van de liften blijven staan.

En ook het depot is tijdens de renovatie in bedrijf gebleven. Dus terwijl de gaten in de vloer werden volgestort met beton liepen medewerkers in het depot om aangevraagde boeken op te halen. Ondenkbaar dat dit zo in Nederland zou gebeuren.
De bibliotheek is 24/7 open, alle dagen van het jaar. Er zijn 1200 stille studieplekken in leeszalen en 500 plekken om samen te werken of te overleggen. In tentamentijd worden er 300 plekken bijgemaakt. Het zijn grote open ruimtes die je op alle vloeren ziet. Er zijn geen muren gebruikt. Er is weinig geld voor onderhoud dus is er gekozen voor materialen die mooi oud worden. Degelo zei: het is geen schade als iets kapot gaat, dat heet patina. Is zijn natuurlijke materialen en sobere kleuren gekozen. De bezoekers en de boeken geven kleur aan de ruimte.

Antje Kellersohn (directeur van de UB van Freiburg) gaf ons nog wat bezoekersdata en uitleencijfers. En een dame van de meubelleverancier Brunner vertelde ons over Banc, het meubel dat speciaal voor deze bibliotheek is ontwikkeld. Met smalle pootjes zodat je goed onder de meubels schoon kan maken en hoge en lage rugleuningen.

De rondleiding die volgde zal ik in een aparte post beschrijven.

Uiteraard waren er vandaag ook presentaties van niet architecten. Zoals de presentatie van Hendrik Defoort die vertelde over het project van de UB in Gent. Zijn verhaal hoorde ik eind vorig jaar van Sylvia van Pethegem dus maakte ik nu weinig aantekeningen. Maar het blijft een enorm indrukwekkend verhaal.

Morgenochtend de laatste sessies. Over wat meer techische zaken als licht en bewegwijzering. En dan zaterdag naar de Vitra Campus en weer naar huis.

Schotland – werkbezoeken dag 4

De afgelopen dagen ging ik van hoogtepunt naar hoogtepunt op bibliotheekgebied met vandaag de kers op de taart. Ik bezocht eindelijk de Glasgow Caledonian University. De bakermat van learning centres en de basis voor de verbouwing naar een Library Learning Centre in Delft in 2008-2010. Ik had al veel over deze universiteitsbibliotheek gehoord en gelezen en er bestond een kans dat het na 8 jaar in bedrijf volledig afgeleefd en uitgewoond zou zijn. Gelukkig was dit niet het geval.

Als je via de hoofdingang binnenkomt kom je eigenijk binnen op de eerste etage. Je ziet geen boeken en aan de balie zit niemand. Deze ruimte was bedoelt als tentoonstellingsruimte maar de universiteit had niemand in dienst die dit kon verzorgen. De bibliotheekbalie vind je op de begane grond, dus eerst de trap af. Op deze etage vind je ook samenwerkplekken, een cafe en is het gezellig druk. Op de 2e etage zijn de werkplekken, op de 3e etage de computerplekken (het wordt hier al stiller) en op de 4e etage de echte stilteplekken.

lc1

De universiteit heeft ongeveer 17.000 studenten, afkomstig uit meer dan 100 landen. Vanaf de opening van het gebouw in 2006 is het een groot succes. In het gebouw zijn ongeveer 1300 studieplekken aanwezig. Deze worden elke dag geteld en teruggezet naar de plek waar ze vandaan komen. Hiervoor hebben ze tenplates per vloer zodat de medewerkers weten wat waar hoort te staan.

Wij kregen een rondleiding van Sonya Campbell, een energieke dame die geen blad voor de mond nam en heel eerlijk tegen ons was.

lc2

De ingang op de 1e etage zal over 18 maanden niet meer bestaan. Dan wordt de hoofdingang verplaatst naar de begane grond. Dan wordt de 1e etage een learning space en een plek voor werkplekken voor medewerkers. Met Sonya sprak ik over het hebben van een balie en het rond laten lopen van medewerkers. Zij doet hier momenteel onderzoek naar en ik ben benieuwd naar haar bevindingen.

lc3

Op elke vloer is een collectie boeken te vinden op onderwerp. De verschillende soorten werkplek verschillen per etage. Het kan dus zijn dat een student een boek wil van de 4e en wil werken op de 2e. Boeken gaan zwerven en worden niet teruggezet. Dit is een constant probleem dat Sonya nog niet opgelost heeft. De uitdaging blijft om verschillende soorten plekken aan te bieden die meegaan met de tijd en die vervangen worden als ze vies/oud/stuk zijn.

Zoals gezegd, het is nog steeds een inspirerende plek om te zijn. De ideeen voor de toekomst zijn origineel en ik blijf zeker met Sonya in contact.

University of Strathclyde

Na de lunch wandelden we naar de University of Strathclyde. In dit gebouw kwam je ook niet binnen op de begane grond maar op de 3e etage. De groep werd in 3-en gedeeld. Wij kregen eerst een discussie en wij mochten vragen stellen. Hierna kregen wij in een klein uur 5 presentaties. En daarna een rondleiding.

Strathclyde

Een deel van deze bibliotheek heeft een facelift ondergaan en een ander deel nog niet. De tegenstelling is enorm.

Strathclyde2

Waarom het hele gebouw nog niet was aangepakt bleef onduidelijk. Waarschijnlijk had dit iets te maken met medewerkers en niet zozeer met de aanwezigheid van geld.

Strathclyde3

In het midden van het gebouw (3e etage) mocht je praten. Een etage hoger en lager was de silent area en de laag daaronder en boven was de ruimte waar ook een laptop niet welkom was vanwege het geluid.

Strathclyde4

De verschillen in ruimtes werd aangegeven met een kleur. Ook vonden we op de verschillende etages projectruimtes die je online kan reserveren. Een groot slot op de deur dat alleen opende als je de juiste campuscard ervoor houdt. Een mooi systeem maar met een enorm slot en dat is dan weer jammer.

Het is een beetje onduidelijk wat deze bibliotheek wilde zijn. Misschien kwam het door de halve herinrichting of misschien door iets anders. Het was leuk om te zien maar ik heb niet veel opgeschreven. Behalve dan dat ze hier ook iets doen met erfgoed en social media. Net als bij alle andere bibliotheken. Maar zoals eerder gezegd dat is content voor een geheel eigen post.

Schotland – werkbezoeken dag 3

Musselburgh en Aberdeen stonden op het programma vandaag. Niet voor iedereen overigens. Ik was de enige uit de groep die gek genoeg was om 2,5 uur in een trein te zitten om 1 bibliotheek te bezoeken. En wat voor bibliotheek…. daarover strakjes meer.

Per trein gingen we naar Musselburgh en kregen we een rondleiding bij de Queen Margaret University.

helper

Als een fotomodel ging deze jongen op de foto voor alle bibliotheekdames die fan zijn van zijn t-shirt. Willen we dit niet allemaal. Helpers! Deze student is er een van de 5000 die aan deze universiteit studeren.

QueenM1

Voor deze studenten is een bibliotheek ingericht met 1000 studieplekken die 24/7 – 365 dagen per jaar open is.

QueenM2

De Starbucks is 3 avonden per week open en ook op zaterdag. Het restaurant, of kantine, hoorden we niet over. Ik ga er even vanuit dat je daar ‘s avonds ook kan eten. Na 19.00 uur mogen niet studenten van deze universiteit niet meer in het gebouw zijn. De beveiliger loopt dan rond om pasjes te controleren. Om te weten wat studenten willen doen zij veel onderzoek naar de gebruikers. Het valt me op dat dit in Schotland veel vaker gebeurd dan bij ons in Delft. Ik heb altijd een beetje het gevoel dat wij de studenten lastig vallen. Maar hier hebben ze daar geen last van. Ook communiceren ze op een originele manier terug hoe verzoeken van studenten zijn uitgevoerd.

computerplekken

Binnen de bibliotheek kun je alleen met pin betalen of online via paypall. In Delft houden wij contant geld er nog even in, wij vinden het niet eerlijk als je geen geld meer op je bankrekening hebt staan maar nog wel contant geld je boete omhoog gaat omdat je die op dat moment niet kan betalen. Hier hebben ze daar minder moeite mee.

Het gebouw opende in 2007 en wordt ontzettend goed gebruikt. Het gebouw heeft een goede vibe, zo goed dat studenten gewoon hun laptop en mobiel laten liggen als ze koffie gaan drinken. Er wordt niet gestolen. En dat is best bijzonder te noemen.

University of Aberdeen – Library

Om half 1 nam ik de trein naar Aberdeen. Er kwam een hele gezellige dame van in de 80 naast me zitten. Tegenover me een Schot die zich opwierp als gids en vertelde over het landschap waar we doorheen reisden. En naast de dame een Schot met wie we erg hebben gelachten. De 2,5 uur waren zo voorbij, we hebben gepraat over de oorlog, het leven, de liefde en open spaces. Ook puffins kwamen even langs omdat ze nog op mijn to-see lijstje staan.

aberdeen

En toen zag ik het gebouw in het echt. De foto’s online waren al geweldig maar jeetje over een wouw-belevenis gesproken – de universiteitsbibliotheek van Aberdeen is een plaatje. Officieel heet de bibliotheek de Sir Duncan Rice Library. De Deeense architect is Schmidt Hammer Lassen en het gebouw opende op 12 september 2011. Totale kosten 57 miljoen pond.

aberdeen1

9 verdiepingen wit, grijs, zwart en glas. Bijzondere vergezichten en een waanzinnig uitzicht over de haven. Meer dan 1200 studieplekken en 215 computerplekken.

To provide a meeting place and cultural centre for the University and the wider Aberdeen community.

Een mooi doel dat ze, wat mij betreft, voor een deel bereiken. Je mag in het gebouw niet praten (behalve op de begane grond in de coffeecorner) en je mag er niet eten en drinken. Dus die meeting place is leuk bedacht maar als je geen geluid mag maken en niet samen mag eten hoe doe je dat dan? Daarnaast werd mij verteld dat de echte stilteplekken (waar je ook geen laptop mag gebruiken omdat typen geluid maakt) niet worden gebruikt omdat studenten dat geen fijne plekken vinden. Ik denk dan, 1+1=3.

aberdeen4

Deze universiteit heeft 12.000 studenten. Dus iets meer dan die van vanmorgen, maar wel met ongeveer hetzelfde aantal studieplekken. Deze bibliotheek is wel veel open maar geen 24/7. Dat gaat ook niet gebeuren maar ze willen wel ruimer open zijn dan nu (nu zijn ze tot middernacht open).

Op de begane grond vind je de welcome desk. Omdat het algemene publiek ook welkom is in deze bibliotheek vind je hier niet de informatiebalie, die is namelijk op de eerste etage.

Op de begane grond ook de tentoonstellingsruimte. Vandaag zag ik de tentoonstelling ABOVE scotland – luchtfoto’s met allemaal een eigen tafeltje. Ik vond het een mooie manier van tentoonstellen. Voor deze tentoonstelling hoefde de bibliotheek niets te doen, hij werd hen aangeboden.

aberdeen2

Was het 2,5 uur treinen waard. Zeker! Het gebouw is zo indrukwekkend dat dat alleen al voldoende was voor mij. Dat ik vervolgens een prive rondleiding krijg van 2 uur was de kers op de taart. Ik heb natuurlijk veel meer foto’s gemaakt en die ga ik snel uploaden op Flickr. Daarvoor moet ik thuis zijn want de wifi in het hotel heeft al moeite met het online krijgen van dit blog.

Werkconferentie: Bibliotheek in Beeld!?

Ik maak graag even reclame voor de volgende conferentie: Werkconferentie: Bibliotheek in Beeld!?

Het Expertisecentrum Crossmediaal Bibliotheken (EXCC) organiseert dinsdag 15 februari 2011 een werkconferentie op de locatie Centraal Museum Utrecht, Agnietenstraat 3, 3512 XA Utrecht.

Focus van de werkconferentie: wat doen bibliotheken met beeldmateriaal als onderdeel van hun collecties en als onderdeel van webpresentaties naar het publiek. Het EXCC uitgangspunt is dat beeld niet als afzonderlijke categorie maar in bibliotheken als onderdeel van mediamix wordt aangeboden. De idee daarbij is dat de toegevoegde waarde van de bibliotheek in de mix van digitale met fysieke collecties zit. Naast het gebruik van landelijke bronnen kan de unieke propositie van de bibliotheek zijn het toegankelijk maken van lokaal/regionaal beeldmateriaal van erfgoedinstellingen (archieven, musea) en lokale pers en tv.

Programma: De werkconferentie heeft een plenaire start in de ochtend met als keynotespreker door Richard van den Boogaard over ‘branded (video) channels” aan de hand van het voorbeeld van RaboBank TV.

In de ochtend komt ook de toegang tot beeldbanken en licentieproblematiek bij het gebruik van beeldmateriaal aan de orde. ’s Middags is de keuze uit een sessie “Beeld in de buurt” en “Ónderwijs in Beeld”. Bij de eerstgenoemde sessie wordt stilgestaan bij wat de bibliotheek kan met de ‘(media-) producerende consument’ en de regionale omroep als collectiebron. Bij ‘Onderwijs in Beeld’ komt aan de orde hoe de bibliotheekproducten voor het onderwijs omgaan met beeldmateriaal als onderdeel van hun aanbod. Schoolbieb, boek1boek, biebsearch en kunst van lezen komen aan bod.

Het volledige programma vind je hier.

De werkconferentie is bedoeld voor bibliotheekprofessionals. Daarnaast zijn professionals uit lokale erfgoedinstellingen en de lokale en regionale omroepen welkom. Het aantal plaatsen is beperkt. Inschrijven kan via een mail aan het secretariaat van het Expertisecentrum ter attentie van Dianne Kortrijk (d.kortrijk[at]mijneigenbibliotheek[punt]nl) en via de website www.excc.nl.

Voor deelname aan de werkconferentie inclusief lunch wordt een eigen bijdrage van € 55,- gevraagd. Inschrijving gaat volgens het model ‘wie het eerst komt, eerst maalt…

Als je weet waar je moet luisteren hoor je heel veel

(met dank aan Gerard Bierens voor het maken van de foto)

Afgelopen dinsdag mochten mijn collega Marion en ik een presentatie geven over webcare en webpresence bij de bibliotheek van de TU Eindhoven. Aanleiding hiervoor was een beleidsnotitie die ik in september 2009 schreef en die ik – als je weet waar je moet luisteren hoor je heel veel – als titel meegaf.

In deze notitie gaf ik weer waar de TU Delft Library online te vinden is en hoe anderen over haar denken. Na deze notitie vroeg het managementteam Marion en mij nog een aantal maanden online te monitoren wat er zoal gebeurde en om het twitteraccount actief in te zetten. Daarna mochten wij een evaluatie schrijven. Ons idee voor een webcareteam werd door het managementteam goed ontvangen en inmiddels bestaat dat team. Ondergebracht bij onze collega’s van Ask Your Library. Deze groep, die de virtuele vraagafhandeling vor de bibliotheek regelt, leek ons de beste groep om webcare en webpresence onder te brengen. Dit betekent natuurlijk niet dat zij de enige zijn die dit doen, ook andere collega’s mogen bloggen, twitteren en flickr gebruiken voor foto’s. Maar het is de groep van AYL die actief op zoek gaat naar wat er online over ons wordt gezegd en geschreven.

De presentatie staat op slideshare en vanaf vandaag dus ook hier.

2010 11-30 tue webcare

View more presentations from Moqub M.

Tijdens en na de presentatie kregen wij veel vragen van de aanwezigen. Bij de bibliotheek van de TU Eindhoven zijn ze nog niet heel actief met web 2.0, social media en webpresence maar misschien dat daar na onze presentatie verandering in komt.

Na onze presentatie was er nog een presentatie over de nieuwe mobiele iPhone app van de bibliotheek. Ik kan alleen maar zeggen dat die er erg goed uitziet en wat mij betreft zo de appstore in kan. Ik hoop dus dat hij snel te downloaden is zodat ik hem bij de TU Delft kan laten zien.

Kennis delen…en nu echt

Vorige week was ik bij Saxion Hogeschool in Deventer voor het congres Kennis delen…en nu echt. Op de website was onder andere onderstaand filmpje over de toekomst van de bibliotheek te zien.

De eerste spreker was John Mackenzie Owen van de Universiteit van Amsterdam. Hij wilde ingaan op het thema kennisdelen met mensen en legde de relatie met de bibliotheek.

Hij liet ons twee foto’s zien, een van een traditionele bibliotheek (lange leestafels en veel boeken) en een van een bibliotheek over 50 jaar (boeken liggen letterlijk op straat). Hij ziet de bibliotheek als een onneembaar bastion met strenge dames en vraagt zich af of de bibliotheek in staat is om dit beeld te veranderen. Ook al doet de bibliotheek erg zijn best om dit te doen.

Kennis delen is het beschikbaar maken van kennis door middel van systemen die aan specifieke voorwaarden voldoen. Kennisdeling is een sociaal proces, de kennisgevers en de kenniskrijgers zijn mensen of organisaties. Mensen moeten bereid zijn om kennis te delen en te halen, systemen alleen werken niet. Er moet voor de mensen een meerwaarde in zitten willen zij de systemen gebruiken.

De problematiek van het delen van kennis:

delen van kennis wordt tot probleem verheven in de bibliotheek
kennisdelen doen we al eeuwen zoals: publiceren, confereren, corresponderen en archiveren
kennisdelen doen we nu voornamelijk via het internet (dat is anders dan vroeger)
en de toegang tot deze systemen verloopt nu bijna geheel en bijna probleemloos via het web.

Volgens Mackenzie Owen zijn de volgende voorwaarden noodzakelijk voor het delen van kennis:

certificatie (kennis moet kwaliteit hebben, moet kwaliteitsstempel hebben)
vertrouwen (ik wissel alleen kennis uit met iemand die ik vertrouw, het systeem moet zorgen dat ik de ander kan vertrouwen en moet mij vertellen wie ik kan vertrouwen)
attributie (koppeling tussen kennis en auteur – je moet bronvermelden)
beloning (kennis wordt pas gedeeld als mensen worden beloond)

Als mensen vervolgens kennis niet willen delen is er meestal een probleem met deze vier voorwaarden en Mackenzie Owen geeft als voorbeeld dat 60% van de saxion studenten wil niet dat hun scriptie openbaar wordt gemaakt.

Als kennis delen geen probleem is, hebben bibliotheken een probleem omdat er geen probleem is om op te lossen.

Mackenzie Owen stelt dat er geen probleem met kennisdeling bestaat, maar met de bibliotheek zelf.

bibliotheken zijn lokale organisaties in een globale wereld (past niet op elkaar en is niet van deze tijd)
bibliotheken gebruiken verouderde systeemconcepten (catalogi, classificatie, thesaurie)
bij bibliotheken ligt de nadruk op de collectie in plaats van op de functionaliteit
bij bibliotheken gaat het om het aanbieden van in plaats van het deelnemen aan sociale media (waarom twitteren bibliotheken? – vaak is het geen bijdrage aan kennisdeling – de bibliotheek moet bijdragen aan de discussie)
aanbieding van training in verouderde informatievaardigheden (hebben niets te maken met informatiegedrag van jonge mensen)
kennisdeling op basis van vergaarbak (repositories) model (volslagen idioot idee)
het web is de bibliotheek 2.0

Volgens Mackenzie Owen hebben bibliotheken de neiging richting de moderne tijd op te schuiven maar met behoud van het oude.

Maar hoe moet het dan verder?
Mackenzie Owen denkt aan drie bibliotheken en neemt de universiteitsbibliotheek van Amsterdam als voorbeeld.

de kostbare bibliotheek (mooi oud gebouw met oude werken en bijzondere collectie)
de digitale bibliotheek (paar kamertjes met handje vol mensen die 90% van bibliotheekgebruik afhandelen)
de overbodige bibliotheek (groot gebouw aan Singel, komen veel studenten maar wat zij doen heeft niets te maken met materiaal dat er staat en mensen die er werken)

Hoeveel digitale bibliotheken hebben wij eigenlijk nodig:
iedere bibliotheek zijn eigen e-library
iedere uitgever zijn eigen e-library
maar… allemaal dezelfde functionaliteit

De bibliotheek voor het onderwijs

Mackenzie Owen pleit voor:

een nationale digitale onderwijsbibliotheek voor Nederland
een bibliotheek voor alle vormen van onderwijs
gericht op functionaliteit in plaats van collectie – alle typen van informatie (inclusief leermodules) – onderhoud van licenties

Kennisdelen is vooral een sociaal proces en dat moet je studenten aanleren. Dit is een belangrijke taak voor de bibliotheek.

Mackenzie Owen sluit af. De wereld is echt veranderd dus moet je vanaf 0 beginnen en niet proberen bestaande dingen om te vormen.

Als jij niet zegt wat je wilt zeggen anderen wel wat je moet

Hierna was Erik Duval van de Katholieke Universiteit Leuven aan de beurt. Zijn eerste tweet van vandaag was dat hij naar een event ging over boeken en vrouwen. En hij had gelijk, het overgrote deel van de zaal was vrouw.

Duval is hoogleraar en hij en zijn team onderzoekt onder andere hoe je technologie kunt gebruiken om het onderwijs te verbeteren. Deze spreker had zeker niet misstaan op de onderwijsdagen en ik hoop dat hij daar volgend jaar wordt uitgenodigd.

Disrupting learning:
Duval is ontevreden over het onderwijs (ook al is hij al 20 jaar docent) en zegt dat wij ons veel kunnen permitteren binnen het onderwijs. Het onderwijs is slecht en als je dan experimenteert kan het dus alleen maar beter worden.

learning is (the essence of being) human

Duval wil het delen van kennis / leermiddelen in het onderwijs stimuleren en stelt dat overvloed de motor van innovatie is.
En daarom laat Duval ons kennismaken met Ariadne – een initiatief dat op wereldschaal aan share en reuse doen. Ariadne is een netwerk van repositories van leermaterialen. Momenteel zitten er iets meer dan een miljoen objecten in het systeem. Maar dat is volgens Duval bij lange na niet genoeg. En dus vraagt hij zich af of Google hier niet in moet stappen. Moet er niet een learning.google.com komen?

Duval liet ons nog een filmpje zien van het MACE-project. Tijdens een bienale zijn multitouch tafels ingezet om:

At the Venice Biennale, the mæve installation connects the entries of the EveryVille student competition and puts them into the larger context of MACE content and metadata. By placing physical project cards on an interactive surface, the visitors can explore an organic network of projects, people and media. mæve is designed and developed by the Interface Design team of the University of Applied Sciences Potsdam.

Mæve installation @ Venice Biennale 2008 from Maeve installation on Vimeo.

Mæve table application from Maeve installation on Vimeo.

Uiteraard is Duval ook online te vinden en heeft hij een blog. Zijn studenten geeft hij les met behulp van Facebook. En zij bloggen. bookmarken via delicious en twitteren. en natuurlijk staat zijn presentatie bij slideshare.

Kennis delen … en nu echt

View more presentations from Erik Duval.

De gebruikte afbeelding (Live Book) komt van Flickr en is van Thyago

15 th Seminar of The LIBER Architecture Group

Sinds deze week is het mogelijk om je in te schrijven voor het 15 th Seminar of The LIBER Architecture Group dat in april 2010 in Madrid plaatsvindt. Het thema van het symposium is Fit for what purpose? Planning libraries for the users of the future.

Op 12 en 13 april zijn er werkbezoeken naar onder andere de bibliotheek UNED University Library (Universidad Nacional de Educación a Distancia) en de Biblioteca Pública de Guadalajara.

Op 14 april start het symposium. Het programma vind je hier.

En dan op 17 april is er nog een bezoek aan Toledo, als je daar zin in hebt natuurlijk.

Als je mee wilt met de werkbezoeken en aanwezig bent bij het symposium betaal je 350 euro. Als je met meer mensen van dezelfde organisatie komt betalen de tweede, derde, etc. deelnemers minder voor het symposium. Het bezoek aan Toledo kost 70 euro en is zoals gezegd optioneel. Inschrijven voor 1 februari geeft korting.

Het programma ziet er goed uit en ik ben erbij. Maar dat komt vooral omdat ik sinds dit jaar als vertegenwoordiger vanuit Nederland in de programmacommissie zit.

Kom je ook?

Vooraankondiging Symposium

Publish at Scribd or explore others: tudelft ugul09

Het verslag van een dagje Arnhem

Al ruim voor de zomervakantie kreeg ik het verzoek om een presentatie te geven over social software voor de OR en een aantal medewerkers van de Biblioservice Gelderland in Arnhem. Een aantal van de mensen in de zaal deed de cursus 23 dingen werd mij verteld. En een vraag die leefde was hoe verder na 23 dingen? Geen gemakkelijke opgave en ik heb ook lang zitten broeden hoe ik de presentatie in zou steken. Toen de presentatie redelijk op orde was heb ik hem aan Gerard gestuurd en hij vertelde wat mij waar ik al bang voor was. Er zat geen kop en staart aan. Dus husselen, slides toevoegen en weghalen en een lijn zoeken.

De presentatie heb ik gisteravond al online gezet (gewoon als backup, je weet maar nooit of de trein rijdt). Vanmorgen om 7.15 uur zat ik in de trein op weg naar Arnhem. De organisatie was goed geregeld, ik werd opgehaald op het station van Arnhem. Maar wat een bouwput is dat zeg en dan schijnt het ook nog jaren te duren voordat het beter wordt. Ik heb medelijden met de Arnhemse treinreizigers. Maar dat terzijde.

Aangekomen bij de Biblioservice Gelderland stond alles al klaar. Ik mocht niet meteen beginnen maar moest even wachten totdat het OR-verslag was gegeven. Om 10 uur was het zover.

Bibliotheek en het nieuwe web – over online aanwezigheid en communities

View SlideShare presentation or Upload your own. (tags: bibliotheek bibliotheken)

In een uur heb ik mijn presentatie gegeven en leuke gesprekken gehad met de mensen in de zaal. Waaronder onder andere een lid van het managementteam (cool!) en de chauffeur van de bibliobus. Deze laatste meneer liet mij weten veel nieuwe termen gehoord te hebben maar verder weinig online te doen.

De lijn die ik aan wilde houden in mijn presentatie was de volgende. Ik ben van mening dat het bij het nieuwe web (verzamelnaam voor web 2.0 en social software) gaat om twee dingen die voor bibliotheken of bibliotheekorganisaties interessant zijn; online aanwezigheid en communities. Nu is de bibliotheek een community voor gebruikers die van verhalen houden. Een online community is niet veel anders, hier vertellen gebruikers ook verhalen (belevenissen, verslagen, etc.), geven zij hun mening (ook een verhaal) en laten zij commentaar achter (ook een verhaal). De perfecte plek dus voor een bibliotheek om te kijken of zij iets met die (al dan niet bestaande) communities wil doen. Daarnaast is online aanwezigheid belangrijk en daar ben ik mee begonnen. Ik moest wel een beetje grinniken toen ik tijdens de voorbereiding zag dat de website van de Biblioservice Gelderland het alleen maar doet met IE en dat ook Edwin dit al was opgevallen. En ik moet toegeven dat ik tijdens mijn presentatie een foutje heb gemaakt. Bij mij deed de website het namelijk ook niet met IE, maar ik had natuurlijk de link uit FF gekopieerd en dat was de link van de pagina met de foutmelding.

Ik houd er van om af en toe een bommetje te laten vallen en had ook wel reactie verwacht op de opening. Natuurlijk wordt er hard aan de website gewerkt en is er laatst een fusie geweest. Ik snap dit allemaal, maar de klant niet, de klant ziet een website die het niet doet. Iets om over na te denken naar mijn idee en zeker iets om wat aan te doen. Ook gaf ik het voorbeeld van mijngelderland.nl – een interessante website met verhalen van mensen uit Gelderland. In mijn voorbeeld van Zijlmo deed de link naar de website het niet omdat er geen www voor stond. Wat een presentatie al niet teweeg kan brengen, de link zonder www doet het nu wel. Interessant in deze is het voorbeeld van Flickr the Commons en het aantal bezoekers (300.000) dat het Nationaal Archief kreeg in de eerste week dat zij de foto’s online bij Flickr toegankelijk hebben gemaakt. Nu kan ik mij zo voorstellen dat die foto’s al heel lang op de website van het Nationaal Archief staan maar dat het aantal bezoekers veel groter wordt door deze foto’s op verschillende kanalen te verspreiden. Misschien een ideetje voor mijngelderland.nl.

Ik liet nog wat meer voorbeelden zien van communities, onder andere de weblog van de directeur van de OBA (eigenlijk een nieuwskanaal zonder commentaarmogelijkheden) en de wiki van de Openbare Bibliotheek Deventer.

Hierna ging ik nog even in op een aantal zaken waar je naar mijn idee over na moet denken voordat je verder gaat na 23 dingen. Het is niet vanzelfsprekend dat je als bibliotheek ook echt verder moet gaan, tenminste, als je niets extra toevoegt waarom zou je het dan doen? Als je als bibliotheek gelukkig bent met de website en je je niets voor kan stellen bij bijvoorbeeld een hyvespagina, een wiki of een ning voor de bibliotheek, doe het dan niet. Het is geen schande, het is geen kwestie van de boot missen, als je er maar wel over nadenkt. Daarnaast kost het onderhouden van een internetaanwezigheid in bijvoorbeeld social networking sites tijd, veel tijd als je het goed wilt doen. Ik begreep dat de mensen in de zaal die 23 dingen gedaan hadden of nog bezig waren hier twee uur per week van de baas voor kregen. Twee uur is meer dan niets, maar twee uur per week om te spelen is niet heel veel. En er zijn nu eenmaal mensen die als zij de deur om vijf uur dichtdoen lekker naar huis gaan en die computer niet meer aanzetten (kan het ze niet eens kwalijk nemen).

Wat naar mijn idee veel managers vergeten is dat het nieuwe web en de reactie daarop vanuit de organisatie vaak neerkomt op de mensen van de werkvloer en dat zij acties die uit plannen voortkomen doen naast de normale werkzaamheden. Als er geen ruimte wordt gegeven om bijvoorbeeld een weblog te onderhouden voor de organisatie dan is deze blog gedoemd te mislukken. Er zijn altijd werkzaamheden die tussendoor komen en die belangrijker zijn. Dus als je als managementteam geen tijd wilt investeren, doe het dan niet maar verwacht dan ook niet van de medewerkers dat zij zich enthousiast begeven op dit nieuwe web. Als je wel tijd geeft om te spelen, laat die medewerker dan ook spelen en af en toe onderuit gaan. Je leert door te doen en af en toe gaat dat wel eens fout. Dat is niet erg, je hebt het immers geprobeerd. Maar zorg er als managers voor dat je medewerker zich veilig voelt om te proberen en te doen. Leren in een goede foutencultuur heet dat, leerde ik laatst.

Opvallend is dat (maar ik kan er naast zitten) er maar weinig bibliotheekorganisaties zijn die richtlijnen hebben omschreven waar een medewerker zich aan moet houden als hij/zij zich begeeft op het nieuwe web. Bijvoorbeeld mag je schrijven over je werk, over de klanten die je ontmoet, over een falende organisatie? Omdat leden van de OR ook aanwezig waren kwam er een interessante discussie op gang. Je kan je namelijk voorstellen dat als een medewerker een berisping krijgt of wordt ontslagen door online activiteiten je als OR hier een mening over hebt. En hoe zit het met anonieme bloggers bijvoorbeeld. Meld je je als anonieme blogger bij de baas of blijf je lekker anoniem? En wat gebeurd er met een blog van de bibliotheek waar afbeeldingen op geplaatst zijn die eigenlijk niet mochten en er komt een claim. Betaald het management deze dan of wordt er aan de medewerker gevraagd een bijdrage te leveren.

Uiteraard was de afsluiting positief. Speel, ontdek en doen! Want op die manier leer je toch het meeste.

De reacties uit de zaal waren positief, interessant en betekenisvol. Ik heb een leuke ochtend gehad! Met dank aan de organisatie voor het presentje, het ophalen en wegbrengen en de warme ontvangst. En ook dank voor de reactie op de presentatie op Slideshare van Sinkelservice. Hoop natuurlijk nog veel meer van jullie daar bij Biblioservice Gelderland te zien en horen!