op bezoek bij de nieuwe openbare bibliotheek in deventer

Afgelopen dinsdag bezocht ik de nieuwe openbare bibliotheek in Deventer. Deze is in september van dit jaar geopend en dus nog maar net in bedrijf. Ik heb ooit in Deventer de bibliotheekopleiding gedaan en kom er nog steeds graag. Vanuit de winkelstraat benaderde ik de bibliotheek die mooi op een hoek is gevestigd.

Als je via de hoofdingang naar binnen gaat zie je gelijk recht voor je het restaurant en een groot scherm om je welkom te heten. Kijk je naar rechts dan zie je het meubel om je boeken terug te brengen met de selfservice aan de achterkant. Links staat een grote leestafel met kranten.

Als je langs de selfservice loopt kom je de eerste bibliotheekmedewerkers tegen. Mooie bedrijfskleding met bibliotheeklogo. Ik kreeg het idee, maar ik heb het niet nagevraagd, dat de vrijwilliger geen bedrijfskleding aan had maar zich wel aan dit zelfde meubel positioneerde. Het was de vrijwilliger (denk ik) die kwam vragen of het lukte toen we een boek gingen lenen.

Als je voorbij dit meubel bent zie je al hoe ontzettend groot en ruim de bibliotheek is. Wat ik mooi vond aan de tijdschriftenmeubels zijn de vakken onderin voor de oudere nummers.

Door de hoogte van de kasten worden er hoekjes gecreëerd om te zitten en dat is fijn. Afgesloten maar toch ruimtelijk door de openheid van de kast.

Ik denk dat de geprinte A4-tjes nog vervangen moeten worden door meer permanente bordjes en ik snap dat, de bibliotheek is net een paar maanden open, dan kan nog niet alles helemaal af zijn.

Om de hoek een grote trap.

Je kan er op zitten en gebruiken voor bijeenkomsten. Overal staan bordjes om je te waarschuwen niet naar beneden te vallen.
Van boven ziet de trap er zo uit.

Aan de zijkant een zitje. Ik denk dat je de bibliotheek goed moet kennen om hier te gaan zitten. Of misschien als het heel druk is. Ik vind het een mooie manier om een soort loze ruimte een functie te geven.

Ook op de bovenste verdieping vind je werkplekken. Met computers dit keer.

En zoals ook op de benedenverdieping hoekjes met een grote leestafel of in de kast een bank om te hangen terwijl je een boek leest.

Beneden op de begane grond vind je de stille studieplekken.

Een ontzettend mooie en ruime bibliotheek. Door het gebruik van hout, zwart en pastels kan het voor sommige mensen kil aanvoelen. Ik heb dat niet. Ik vind het wel neigen naar Scandinavische eenvoud en daar houd ik van. Ik kreeg wel een gevoel van dit lijkt wel een beetje op Gouda. En op zich is dat niet vreemd omdat degene die Gouda heeft ingericht ook hier de inrichting heeft gedaan.

De samenwerking met de Atheneumbibliotheek heb ik niet heel zichtbaar gezien maar misschien is dat wel de bedoeling. En ook moest ik zoeken naar het toilet op de begane grond (je moet dan een trap af naar de kelder) en dat heb ik dan ook maar even gevraagd.

In de zomer zal de bibliotheek een fijne plek zijn vanwege het terras op de begane grond en het dakterras (die ik heb gemist maar die er wel is).

De bibliotheek zal een plek worden waar je graag komt, misschien wat drinkt, of wat eet en waar het zeker weten fijn vertoeven is.

op bezoek bij Tashin in Amersfoort

Op 18 april vorig jaar bezocht ik de 4e pleisterplaats ontmoeting van route 2020. Een van de sprekers daar was Tashin Bulbul van de openbare bibliotheek in Amersfoort, Het Eemhuis. Ik was zo onder de indruk van zijn aanpak dus toen een aantal Zuyd en De Domijnen collega’s meer wilden weten over het omgaan met lastige klanten, jongeren en mensen met een rugzakje, gingen we bij Tashin op bezoek.

Tashin is toezichthouder, coach en gastheer. Hij is gekomen toen de bibliotheek werkte met beveiligers. Naast hen nam Tashin een aantal uren van de dag die taken over. Maar ook de rol van gastheer nam hij op zich. Hij sprak bezoekers aan op huisregels, maakte een praatje om zo de bezoekers te leren kennen en liep veel rond. Tashin kreeg de kans om na te denken over de beste omstandigheden, om te beginnen met hospitality en preventief willen zijn in plaats van alleen maar handhaven. De groep collega’s van de frontoffice werden meegenomen in dit proces en kregen training. Een aanpak van gezamenlijkheid werkt tenslotte beter dan dat je het alleen moet doen.

Het eerste wat Tashin aanpakte waren de huisregels, die waren niet duidelijk.

Nu herken ik dat wel. In ons gebouw, waar wij samen met de bibliotheek van Zuyd Hogeschool zitten, gebruiken we 2 verschillende sets huisregels. Hier duidelijkheid in scheppen gaat zeker helpen. Ook het gebruik van pictogrammen helpt heel goed. In Amersfoort kom je door het hele gebouw bordjes tegen en schermen met de huisregels, maar ook op de tafels liggen briefjes.

Geen uitgeprinte A4-tjes maar mooi papier met daarop de pictogram en meer uitleg.

Tashin heeft inmiddels drie collega’s met wie hij de hele week en ook de weekenden op de vloer is. Niet in de ochtend want dan is het niet nodig, maar wel ‘s middags en ‘s avonds. Samen met de collega’s van de frontoffice spreekt hij bezoekers aan op gedrag. Als iemand gedrag vertoond wat niet wenselijk is dan krijgt hij/zij een gebouwverbod voor een dag. En in hele ernstige gevallen een gebouwverbod voor 3 maanden. Maar dan maakt een bezoeker het wel heel bont.

Maar het mooie aan de aanpak in Amersfoort is dat zij hun best doen om de bezoeker te leren kennen, om een band op te bouwen. Zij maken zich zorgen als iemand die er elke dag is niet komt. Ook is er veel contact met de winkels en restaurants op het plein, de daklozenopvang naast hen en met de wijkagent.

En het werkt heel goed. Zo goed dat Tashin en zijn collega’s ook tijd hebben voor bibliotheektaken en ook voor (kleine) beheertaken. Ik word heel blij van de aanpak in Amersfoort en zou deze graag overnemen in Sittard-Geleen.

Het Eemhuis is een fantastisch gebouw met een hele mooie bibliotheek. Zeker de moeite waard om eens te bezoeken als je in de buurt bent. Misschien herken je Tashin, of een van zijn collega’s wel. Wij keken van bovenaf of een collega van Tahin deed wat zij hoorde te doen. En ja, ze deed het geweldig. Ze sprak iedereen aan die iets deed wat niet mocht. Op een vriendelijke manier. En de bezoekers luisterden. Het was fascinerend om te zien.

cubiss bijeenkomst – collectioneren nieuwe stijl

Vorige week reisde ik naar Strijp-S om bij Seats2Meet een Cubiss bijeenkomst bij te wonen. Het thema was al bekend omdat een aantal maanden geleden een zelfde soort bijeenkomst was georganiseerd voor Limburgse bibliotheekdirecteuren bij De Domijnen in Sittard. Toch stond er voldoende nieuws op het programma om het een interessante middag te maken. En waren er genoeg nieuwe mensen om te ontmoeten.

Cubiss had de middag als volgt aangekondigd:
Iedere bibliotheek is met zijn omgeving in gesprek over de toekomst van de bibliotheek. Een vraagstuk dat urgenter is dan ooit, gezien de voortgaande digitalisering van informatie, veranderingen in de samenleving en de terugtrekkende beweging van de overheid. Om richting te geven aan de ‘bibliotheek van de toekomst’ zijn bibliotheken zoekende. Een belangrijke vraag die daarbij wordt gesteld, is wat de rol en betekenis van de collectie is.

De introductie hierop werd gegeven door twee ministers van het ministerie van Verbeelding, Rob Bruijnzeels en Joyce Sternheim. Zij presenteerden het visiestuk van collectie naar collectie. Het visiestuk is zeker de moeite waard om eens te lezen en de aanbevelingen goed tot je door te laten dringen. Het zal ook een stuk zijn dat de komende tijd vaak wordt aangehaald en dan is het ook fijn om de inhoud te kennen.

Na het visiestuk vraagt de dagvoorzitter aan drie bibliotheekdirecteuren om te reageren op de inhoud.

De directeur van de Openbare Bibliotheek Den Bosch geeft ons een inkijkje in hoe zij met een jaarthema aan de slag zijn gegaan.

Zij kozen voor het thema tijd en hebben alle activiteiten daaraan opgehangen. Een mooi idee en zeker goed uitvoerbaar. Ook voor de klanten is het dan duidelijk dat een activiteit bij het jaarthema hoort. Alhoewel ik van iemand uit de zaal begreep dat een nieuw ontworpen meubel die in de bibliotheek stond met boeken over tijd niet werd gezien als onderdeel van het geheel. Deze bibliotheek zocht heel duidelijk de verbinding tussen de collectie en de programmeurs. Een verbinding die in veel bibliotheken, zo begrijp ik, een beetje verloren is gegaan toen deze afdelingen uit elkaar zijn getrokken.

De presentatie van Errol van de Werdt (directeur Stichting Mommerskwartier in Tilburg, waar ook het Textielmuseum onder valt) had de mooie titel, het museum is geen meneer meer. Voor mij is het Textielmuseum en heel goed voorbeeld van een museum dat zich de afgelopen jaren opnieuw heeft uitgevonden. Ik kom er graag en volg ze ook online. Misschien heeft dat ook te maken met het feit dat een oud collega uit Rotterdam in de bibliotheek van het museum werkt en haar kwam ik dan ook hier weer tegen. Nederland is ook maar een heel klein land.

Zijn betoog was inspirerend en ja ik heb aantekeningen gemaakt maar om nu de kern hier uit te pakken vind ik lastig. Het is vooral de manier waarop zij in Tilburg omgaan met het begrip betekenis geven en participeren/co-creëren dat ik bijzonder vind. Zij zijn een museum, een werkplaats en een academie in een. De lijntjes met Tilburg zijn kort en een bezoek op korte termijn zit in de planning. Ik ga hier vast nog meer over schrijven.

Na de presentaties was het tijd in groepjes van 10 in een worldcafe setting verder te praten over de uitdagingen die ons te wachten staan. Er was ook gevraagd om iets mee te nemen voor de collectie nieuwe stijl. De meesten hadden een boek meegenomen wat niet mocht ontbreken.

En ik natuurlijk niet. Ik had niets meegenomen omdat ik een mens mee wilde nemen (en die waren er al genoeg in de zaal). Een mens met een mooi verhaal dat was mijn toevoeging aan het geheel.

En Erik Boekesteijn, die de dag afsloot, had het ook over de mensen en hoe je de collectie en de verhalen met hen kan verbinden. Zijn jaar als beste bibliothecaris van Nederland is voorbij en nu brengt hij een deel van zijn tijd door in het land. Voor de KB mag hij namelijk bibliotheken helpen met innovatie. En zo kwam hij laatst ook langs in Limburg.

Voor dat idee moet ik nog even verder aan de slag met collega’s. Maar er is een zaadje geplant en dat is altijd goed. Als de zon weer gaat schijnen wordt dat een heel leuk idee met veel verbindingen. Ook met de collectie. En met mensen.

Cubiss had een goede middag georganiseerd op een inspirerende plek. Ik laat het allemaal even bezinken. Maar een lijst van te-lezen-rapporten en visies. Mocht je nu een tip voor me hebben, laat het me even weten. Mag via de socials of de mail, je weet me wel te vinden.

toekomstbestendige bibliotheken door maatschappelijke waarde

Het is alweer twee weken geleden dat ik naar Amersfoort reisde voor een seminar over toekomstbestendige bibliotheken door maatschappelijke waarde. De dag werd georganiseerd door BiblioConsult in het Eemhuis en die locatie stond nog op mijn lijstje dus had ik een extra reden om te gaan.

eemhuis

Het seminar werd als volgt aangekondigd:
Toekomstbestendigheid is op dit moment een term waarmee wordt aangegeven dat naar deze situatie gestreefd wordt. Maar waar hebben we het nu concreet over? Heeft iedereen hetzelfde beeld ten aanzien van de toekomstbestendige situatie en over hoe we daar komen en wat daarvoor nodig is?

Binnen de visie van BiblioConsult is een toekomstbestendige bibliotheek een publieke organisatie die werkt in een omgeving met marktprikkels en publieke doelen. De publieke doelen worden als maatschappelijke prestatie-indicatoren vastgelegd en overeengekomen met de lokale samenwerkingspartners, waaronder de gemeentelijke organisatie. Dit vraagt om een gedegen aanpak.

Een onderdeel van de toekomstbestendigheid is volgens BiblioConsult het aan kunnen tonen van de maatschappelijke winst die de organisatie maakt. In de huidige periode waarin bibliotheken worden geconfronteerd met bezuinigingen en vragen over het bestaansrecht is het voor u als maatschappelijk ondernemer van belang dat u dit aan kunt geven. Pas dan wordt een gesprek met uw opdrachtgever echt zinvol en gaat het over de inhoud en niet alleen over de euro’s.
Want zolang we niet weten wat iets oplevert, is de prijs altijd te hoog.

Jos Debeij (KB) mocht als dagvoorzitter de deelnemers meenemen in de geschiedenis van de bibliotheek. Waar komen we vandaan en wat dragen bibliotheken bij aan de ontwikkeldoelen van 2030 die door de VN zijn opgesteld. Er kwamen veel documenten langs die vanaf dat moment op mijn te-lezen-lijstje staan. Want ik begrijp ook wel dat een UB iets anders is dan een OB en dat ik nog wat in te halen heb als het gaat om kennis opdoen.

jos_debeij Dus het overzicht van Jos is superfijn voor mij. Hierna was het de beurt voor Math Göbbels (BiblioConsult) die vooral inging op het meten van toekomstbestendigheid en maatschappelijke waarde. Wat is de maatschappelijke betekenis van de bibliotheek en kun je dit algemene belang meten? Kun je dan dat belang vergelijken met andere culturele instellingen om op deze manier met een 0-meting de waarde uit te drukken. Na het doen van interventies kun je dan een 1-meting doen. Je vraagt leden, stakeholders en de politiek over de betekenis van de bibliotheek. Dit kunnen zij door % aangeven met eens of oneens. Je merkt dan als snel dat het oordeel van de leden heel anders is dan wat de stakeholders en de politiek van ons verwachten. Een andere meetmethode is het meten naar aanleiding van aangeboden producten, bijvoorbeeld Klik en Tik en Boekstart. Op deze manier is het beeld van de bibliotheek als het gaat om maatschappelijk waarde beter uit te drukken.

Mariet Wolterbeek (directeur de Bibliotheek Z-O-U-T) bracht de praktijk.

mariet_wolterbeek

Ik was erg onder de indruk van haar aanpak met het productenboek. Alles is beschreven en er is een prijs aan gehangen. Op deze manier is de bedrijfsvoering transparant en is duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is. Ook kun je op deze manier helder communiceren over de inhoud en je kan eenvoudiger aansluiten bij de bedrijfsdoelen van de gemeente. Door het op deze manier aan te pakken werk je samen met de gemeente vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
In 2007 zijn ze gestart met deze manier van werken. In 2012 deden zij een 1-meting en in 2015 een 2-meting. Op deze manier kun je het personeel ook laten zien welk effect hun werk heeft gehad. Het gesprek dat je dan voert met de gemeente gaat over de inhoud.

Erika Spil liet als wethouder van Bunnik zien hoe de bibliotheek overkomt bij de gemeentelijke politiek. Wat volgens haar geen andere organisatie heeft (en de bibliotheek dus wel) is dat de bibliotheek laagdrempelig is, zij is waardevrij, betrouwbaar en het is een ontmoetingsplek.

erika_spil Vraag niet aan de gemeente wat ze van je verwachten maar vertel ze wat je doet (gebruik emotie) en vertel over de inhoud. Veel wethouders zitten in de processen en niet in de inhoud dus moet je ze meenemen en met goede voorbeelden binnen komen. Zoals helpen werkeloosheid verminderen en preventief de jeugdzorg helpen tegen een stijging van laaggeletterdheid.

Hein Leemans (zelfstandig onderzoeker Bureau Leemans en docent onderzoek Avans+ en Hogeschool Rotterdam) liet ons de Gemeentelijke Monitor Sociaal Domein zien. Een interessante site om later nog eens beter naar te kijken. Elk half jaar komt er een update, met eind januari de nieuwste versie. Er zijn 15 thema’s in de monitor benoemt, zoals jeugd, WMO, participatie, etc. Op www.waarstaatjegemeente.nl vind je meer informatie. Neem eens een kijkje bij het dashboard en als je rapporten wilt downloaden kan dat ook.

De laatste spreker van de dag was Carel Konings (rector Amadeus Lyceum Leidsche Rijn). Hij liet vanuit onderwijsperspectief zien wat toekomstbestendigheid voor hen betekent. Zij hebben 1450 leerlingen. Bieden vmbo-tl tot gymnasium aan. En zij hebben geen eigen schoolbibliotheek, dit budget hebben zij aan de OB gegeven.

De dag beëindigden we met de resultaten van een enquête die wij eerder hadden ingevuld. Want hoe toekomstbestendig vonden wij onszelf nu eigenlijk. De meningen waren verdeeld. De een is nu eenmaal wat verder dan de ander. Ik denk dat er nog genoeg te doen is en ik wil graag beginnen met het productenboek van Mariet. Ik zag oude bekenden en ontmoette nieuwe mensen. Tijdens onze dag werd het gebouw ontruimt en zodoende liepen wij naar de borrel door een heel leeg gebouw. Hoe vaak maak je dat nog mee….

eenmhuis2

Meer foto’s van de dag staan in dit album op Flickr.

next library 2015 – de lokatie

Na 10 jaar bedenken, bouwen en plannen, was het eindelijk zover. DOKK1 (de openbare bibliotheek van Aarhus) ging open voor het publiek!

dokk1

Op zaterdagavond mochten wij een kijkje nemen in de bibliotheek zonder publiek. Wat een ruimte!

dokk12

Enorme vergezichten. De boeken overheersen niet.

dokk13

Waanzinnig mooi uitzicht over de haven door de grote ramen en fijne hoge plafonds.

dokk14

Veel verschillende soorten plekken voor grote en kleine mensen. En ook voor hele kleine mensen. De volgende dagen brachten de deelnemers van de conferentie door tussen de bezoekers van de biliotheek. Een bijzondere ervaring. Soms kwamen bezoekers even kijken wat we allemaal wel niet aan het doen waren.

dokk15

Door de hellingbaan kan iedereen, met rolstoel of kinderwagen, naar boven. En je kan er stoelen neerzetten of tafels met spelletjes. Er staan ook banken. En zo wordt de hellingbaan multifunctioneel.

dokk16

Tijdens openingstijden is het overal druk. Bij de studieplekken, op de kinderafdeling. Iedereen zoekt een plekje om te doen waarvoor hij/zij komt.

dokk17

Het loket van burgerservices, dat ook in de bibliotheek is gehuisvest, zorgt voor nog meer aanloop. En ook buiten de bibliotheek wordt het terrein goed gebruikt. Maar wat wil je ook met zo’n enorme beerglijbaan.

beer

Spelen heeft een grote rol in de bibliotheek. Zowel bordspellen als (oude) videogames. En dat is iets wat voor mij wel heel erg bij Scandinavie hoort. En misschien ook wel bij de Nederlanders.

Meer foto’s van het gebouw vind je hier.

voorbezoek voor de Liber Architecture Group

In het voorjaar van 2016 zal het Liber Architecture Group congres gehouden worden in Freiburg. Hier wordt namelijk deze zomer een gloednieuwe en erg bijzondere universiteitsbibliotheek geopend. Voor het congres worden altijd werkbezoeken georganiseerd en dit tripje was om te kijken naar die bibliotheken die we dan gaan aanbieden. Beide bibliotheken bevinden zich in Straatsburg. Ongeveer 1,5 uur treinen vanaf Freiburg.

ub1

De eerste bibliotheek die we bezochten is een combinatie van de Universiteitsbibliotheek van de Duitse Universiteit en de Nationale Bibliotheek. In de jaren ’50 werd deze bibliotheek voor het eerst gerenoveerd en nu een paar jaar geleden voltrok zich een tweede renovatie (2010-2014). De binnenkant van het gebouw was niet beschermd als monument en dus kon de architect doen wat hij wilde en er iets compleet nieuws van maken.

ub2

Het is een mooi en licht gebouw geworden met grote leeszalen waar iedereen welkom is, mits je lid bent geworden. De bibliotheek is 7 dagen per week open van 10-22 uur (behalve op zondag dan openen ze om 14 uur). De bovenste etage is een soort van overloop welke gesloten kan worden als het rustig is in het gebouw. Er zijn 660 werkplekken beschikbaar. Met (opvallend) weinig toiletten op de begane grond of helemaal bovenin het gebouw.

ub3

Op de eerste etage is een grote ruimte ingericht voor tentoonstellingen. Wat in Birmingham ook gebeurde, gebeurde hier ook, het gebouw wordt een toeristische attractie en dus worden er op zaterdag rondleidingen voor toeristen gegeven.

Een geheel andere bibliotheek die we hierna bezochten was de openbare bibliotheek – ook de Andre Malraux Public Library genoemd.

ob1 En als je denkt dat je wel eens een rode bibliotheek hebt gezien, think again. Het rood spat werkelijk van de muren, plafonds en vloeren. Je moet er maar tegen kunnen. Ik weet niet of ik dat zou kunnen.

ob2

Deze bibliotheek opende in 2008 in een wijk in opkomst. Het gebouw was vroeger een pakhuis. Hier is een modern gedeelte aan toegevoegd, eenmaal binnen zie je die scheiding niet. Per etage krijg je een gevoel of je wel of niet mag praten (ik vond het opvallend rustig, ook op de kinderafdeling). Ook hier iets bijzonders met de toiletten – vanwege de veiligheid zijn die alleen op de begane grond te vinden.

Er zijn 100 plekken met computers in deze bibliotheek te vinden, 24 tv’s (die goed gebruikt werden) en een gameroom (die ik overigens heb gemist). Er komen gemiddeld 3000 mensen per dag. Ze organiseren tentoonstellingen, rondleidingen, conferenties, live muziek, etc. Het is een levendig gebouw in, zoals gezegd, een wijk in opkomst. Niemand dacht dat in deze buitenwijk een bibliotheek het goed zou doen, maar ze doen het fantastisch.

ob4

Wil je beide bibliotheken bezoeken en de mooie nieuwe UB van Freiburg zien, blokkeer dan de week van 11 april 2016 in je agenda. Het zou leuk zijn als je meegaat. Je leert dan veel over nieuwe bibliotheken en herinrichtingen. De sprekers komen allemaal uit Europa en zijn super enthousiast over hun projecten. En Freiburg is met de trein maar 7 uurtjes vanaf Rotterdam. Goed te doen toch?

Ik heb meer foto’s gemaakt en deze op flickr gezet.

op bezoek in gouda

Afgelopen donderdag, op de terugweg van Apeldoorn naar huis, ben ik in Gouda even uitgestapt. Nieuwsgierig geworden naar de nieuwe openbare bibliotheek vanwege de positieve verhalen.

Wat gelijk bij binnenkomst opvalt is het ontbreken van een informatiebalie. Wel is er een servicedesk waar een medewerker je komt helpen als je erbij gaat staan.

Wat ook opvalt is het restaurant waar je kunt ontbijten, lunchen & dineren of eten voor thuis kan meenemen. Alles zag er reuze lekker uit en ik wil het graag een andere keer nog proberen. Tijdschriften in de buurt. Lekker relaxen hier.

Op de 1e etage containers om in samen te werken.

En lekkere stoelen om in te hangen. Stroom komt uit het plafond.

Een fijne plek om te zijn. Niet te groot maar wel ruim opgezet. Mooi gedaan daar in Gouda. En vlak bij het station dus als je in de buurt bent zeker een kijkje gaan nemen.

Meer foto’s van dit bezoek staan op Flickr.

Expeditie Deventer

Hij stond al een tijdje in mijn favorieten op Twitter maar pas vandaag kreeg ik de kans om eens goed te kijken wat het precies is.
Expeditie Deventer is een project van de Openbare Bibliotheek Deventer dat door middel van layar studenten helpt om de stad beter te leren kennen. De studenten leren over het verleden, heden en toekomst van de stad en de bibliotheek speelt hierbij de rol van het informatiecentrum van de stad. Onderstaand filmpje legt in het kort uit hoe het werkt.

Introductie Expeditie Deventer from Openbare Bibliotheek Deventer on Vimeo.

Je werkt dus in twee teams, een binnen en een buiten, die elkaar helpen de antwoorden op de vragen te vinden. Het team met de meeste punten wint.

Expeditie Deventer heeft onlangs tijdens de DEN conferentie de Digitaal Erfgoedprijs gewonnen voor beste online educatieve app gemaakt door een erfgoedinstelling.

De ontwikkelaar (Fabrique) vertelt op de website over het doel van het project:

Het project is een pilot, met als doel om te leren hoe deze techniek jongeren op een speelse en informatieve manier iets kan leren over toekomst, heden en verleden van Deventer. Secundair doel is de positie van de bibliotheek bij deze doelgroep als informatie-/kenniscentrum te versterken.

Mooi initiatief dat hopelijk een enorm succes wordt.

Werkbezoek Gebouw X Zwolle en De Nieuwe Bibliotheek Almere

Gebouw X – Hogeschool Windesheim

Gistermorgen vertrok ik al vroeg met collega Wilma naar Zwolle om een bezoek te brengen aan Gebouw X van de Hogeschool Windesheim (architect Broekbakema uit Rotterdam). Dit nieuwe onderwijsgebouw voor de School of Business & Economics en de School of Media is een half jaar geleden opgeleverd (de officiële opening was op 2 juni) en wij waren erg nieuwsgierig naar nieuwe snufjes en innovatieve oplossingen die zij misschien hadden bedacht. Van te voren heb ik eigenlijk weinig voorwerk gedaan. Ik heb het adres opgezegd maar daar bleef het wel bij. Ik wilde me laten verrassen.

Met Bart Oelen van Ahrend hadden wij afgesproken in de lobby van gebouw X. Als je de campus van Windesheim oploopt ga je eigenlijk automatisch het hoofdgebouw binnen. Dat dit niet gebouw X is kwamen wij al snel achter. Nu was er gister ook een cradle to cradle cafe van onder andere Ahrend dus de verwarring was groot. Waar moesten wij nu precies zijn…. We gingen van het hoofdgebouw naar gebouw X, vonden geen man in pak dus wilden alweer terug lopen. Maar eerst naar het toilet.

Nu is een bezoek aan een toilet normaal gesproken niet zo heel interessant maar in dit geval wel. Er hing een poster met afbeeldingen van hoe te gaan zitten en waar het wc-papier te deponeren. Moest ik in de vroege ochtend nog nadenken ook. Dit alles heeft te maken met hoe alles wat je achterlaat wordt gescheiden om zo het milieu te sparen. Een goed idee, maar werkt het ook? In mijn geval spoelde het wc-papier niet goed door dus moest ik twee keer spoelen. Niet echt een besparing van water. En ik zag ook niet waar alles bleef. Ik vertrouw er dus maar op dat het goed is gegaan.

Toen wij terug kwamen in de lobby zagen we wel een man in pak en dat bleek gelukkig Bart te zijn. De rondleiding kon beginnen. Op de website van Windesheim staat het volgende over gebouw X:

Het nieuwe gebouw telt vijf verdiepingen en bestaat uit twee delen. De verschillende vleugels van het gebouw liggen ‘split level’ ten opzichte van elkaar en worden verbonden door loopbruggen. Hiermee wordt openheid gecreëerd. Ook de transparante gevel van polyester elementen draagt daaraan bij. Van buiten zie je wat er zich binnen afspeelt. Naast de diverse collegezalen, leslokalen en kantoorruimtes komen er in het gebouw een tv- en radiostudio, studielandschap en een restaurant. Ook krijgt het nieuwe gebouw, net als het entreegebouw, een groot atrium.

In dit gebouw speelt zichtbaarheid en transparantie een grote rol. Dus veel ramen en doorkijkjes.

En dat begint al op het moment dat je binnenkomt. Er staan in de lobby en de gangen eromheen veel picknicktafels met stroompunten. Ook zijn er verschillende ronde elementen die in grootte verschillen en waar je op kan zitten en die je kan verplaatsen zodat je ze als tafeltje kan gebruiken. Dit gebeurd ook vaak. Studenten komen hier samen om te studeren maar ook om te kletsen of een spelletje te spelen. De lampjes die je op de foto zien hangen er soms verloren bij als de tafel die eronder hoort te staan verplaatst is. Maar dat is wat studenten doen, zij creëren een ruimte die voor hen het beste werkt.

Vanuit de lobby loopt je door een gang met onderwijszalen aan de ene kant en de parkeergarage aan de andere kant naar het – wat voelt als – hoofdgebouw.

Het is hier druk. Veel studenten die op verschillende plekken aan het studeren, samenwerken, kletsen of lunchen zijn. Op het niveau waar je het gebouw binnenkomt staan lange tafels met in het midden bomen. Deze zijn verplaatsbaar. Er is een grote videowall maar de beeldschermen stonden uit toen wij er waren. Er hangt een gezellige sfeer ook al is de ruimte enorm en op momenten overweldigend. Je weet als je voor het eerst binnenkomt niet zo snel waar je naartoe moet. Nu ik er zo over nadenk heb ik geen bewegwijzering gezien. Blijkbaar is het gebouw voor de gebruikers duidelijk genoeg.

Als je door het gebouw loopt zie je verschillende soorten studieplekken. Zoals deze groepswerkplek waar je met 10 mensen verscholen achter roomdividers kan werken.

De voorkant van de roomdividers hadden plekken moeten zijn om posters op te hangen en om aan te zitten. Omdat er geen stoelen staan gaan studenten op de bladen zitten en zakken deze door. Ook ziet het er rommelig uit als er niet zoveel posters hangen. Dit is een van de ideeën die in de praktijk anders uitpakt. Hier gaan ze dus iets anders voor verzinnen.

Deze eerste groepswerkplek bevindt zich nog in de open ruimte op de begane grond. In de etages erboven zijn ook groepswerkplekken te vinden die qua uitstraling en sfeer meer als een huiskamer aanvoelen.

Voor de docenten hebben ze ook van deze ruimtes gemaakt.

De kleuren die in het gebouw zijn gebruikt zijn groen, blauw en rood/roze. Daarnaast zie je heel veel wit en zwart.

Wat mij is opgevallen:

het gebouw wordt erg goed gebruikt, het is druk, er hangt een goede sfeer
als je geen prullenbakken neerzet worden snoeppapiertjes en blikjes drinken gewoon neergezet waar de student op dat moment heeft gezeten, staat er wel een bank, dan wordt daar het afval achtergelaten
na een half jaar gebruik ziet het gebouw er op bepaalde punten al vies uit, zoals een witte trap die wij als eerste zagen. Wilma zegt niet voor niets altijd – wit wordt zwart. Dat was in dit geval zeker zo. Nu vroegen wij ons toch al af of er was bezuinigd op het schoonmaakbudget, maar dat terzijde.
studenten- en docentenruimtes vloeien mooi in elkaar over. Het is dat er kleine bordjes hangen bij de docentenruimtes zodat je het weet. Maar alles past goed bij elkaar. De kantoren zijn ook goed geïntegreerd in het geheel.
we hebben weinig onderwijsvernieuwing gezien, ook weinig innovatieve snufjes die gebruikt kunnen worden in het onderwijs. Er hangen smartboards maar er zijn ook nog veel whiteboards te vinden. Al met al kwam het op mij als een traditionele inrichting over. Nu is dat niet erg, maar het viel mij wel op.
al met al een mooi gebouw dat goed wordt gebruikt. Kleine dingetjes die opvallen maar die vast nog worden opgepakt en verbeterd. Meest bijzondere waren toch wel de toiletten.

De Nieuwe Bibliotheek – Almere

De volgende stop op ons lijstje was de Nieuwe Bibliotheek in Almere. En ook hier was het druk, erg druk, heel erg druk. Misschien had het te maken met de markt of het feit dat wij daar op woensdagmiddag waren of dat het kinderboekenweek is maar wat een hoop mensen. Goed om te zien dat de bibliotheek een plek is waar de mensen van Almere graag komen.

We hadden hier geen afspraak voor een rondleiding dus liepen we zelf een beetje door het gebouw.

Wat viel op:

er staan heel veel kasten vol met boeken. Sommigen zijn frontaal gepresenteerd maar wat een beeld. Je weet als gebruiker bijna niet waar je moet kijken, kasten en tafels vol boeken. Het verleiden om iets mee te nemen wordt overschaduwd door de enorme hoeveelheid. Naar mijn idee wordt het er niet overzichtelijker op.
de kasten lijken een soort bankje te hebben waar je op kan zitten terwijl je in een boek kijkt. Deze bankjes liggen vol boeken. Bij navraag zijn het dus geen bankjes en het is ook niet de bedoeling dat je hier op gaat staan. De plankjes zijn voor de boeken.
er zijn weinig plekken om te zitten.
de medewerkers van de bibliotheek dragen bedrijfskleding. Ik vond het mooi, subtiel geborduurde tekst op de broeken, een t-shirt, een polo of een jasje. Natuurlijk vroegen wij aan de medewerkers of het bevalt. Zij vinden het fijn dat zij kunnen kiezen wat ze dragen. De dames achter de informatiebalie in de hal droegen deze bedrijfskleding niet. Wij hebben niet nagevraagd waarom maar er zal vast een goede reden voor zijn.
toen wij ons rondje gedaan hadden kwamen we tot de conclusie dat wij het café hadden gemist. We gingen op zoek en vonden het op de tweede etage. Zeker een mooi uitzicht. Op de terugweg hebben we hierover gesproken. Was de locatie nu wat ons betreft de beste plek in het gebouw? Wij denken van niet. Sommige mensen stappen niet snel een bibliotheek in. Als je nu de bibliotheek inkomt draait het om boeken. Dat kan afschrikken. Als je het café op de begane grond zou plaatsen verleidt je mensen om een kop koffie te drinken, die boeken komen dan vanzelf wel. Ook is ontmoeten belangrijk in een bibliotheek. Als je moet zoeken naar een plek om gezellig even samen te zitten met een kop koffie dan is de kans op ontmoeten erg klein.
de beveiliger die een bezoeker helpt met het RFID apparaat.
nu is het gemakkelijk om de dingen op te schrijven die misschien niet zo positief zijn en die wij wellicht anders hadden gedaan. Gezegd moet worden dat het een grote bibliotheek is, een bijzonder ingericht gebouw dat zeker gistermiddag vol was met mensen. En dat is gewoon mooi om te zien.

Meer foto’s van deze twee werkbezoeken zijn te vinden op Flickr.

Het verslag van Wilma vind je hier.

3x Zwolle

Gister bezocht ik samen met Biblioteekje en Essen2punt0 drie bibliotheken in Zwolle. Van de meer traditionele bibliotheek in het centrum, gingen wij naar de nieuwste vorm van bibliotheekinrichting (het retailconcept) in Zwolle Zuid en daarna naar een voorloper daarvan in de wijk Stadshagen.

De bibliotheek in het centrum is gevestigd in een oud pand dat is en wordt gerenoveerd. Bij binnenkomst viel mij meteen al iets op, de huisregels.

Je mag dus veel maar niet alles en als je je niet weet te gedragen kan de politie worden ingeschakeld. Oeps! Ander storend gedrag…. wat is dat dan? Hard praten, schreeuwen, rondrennen, wie bepaald wat storend is? Nu zijn de huisregels altijd onderdeel van discussie. Maar dit is wel het eerste dat een bezoeker ziet. De volgende afbeelding hangt naast de poster.

Van deze drie pictogrammen zijn de bovenste twee overbodig want die staan al in de huisregels. De laatste vind ik wel weer netjes, je mag wel bellen maar liever niet.

En ik vraag me dan af, waarom twee vormen van communicatie (een poster met tekst en pictogrammen)? Wordt er van uitgegaan dat gebruikers de poster niet lezen en zijn dan de drie pictogrammen het belangrijkste, zijn dat de regels die iedereen echt moet weten? Is dit de manier waarop je je gebruikers welkom wilt heten?

Als je vervolgens toch naar binnen durft kom je in een ruime hal met de informatiebalie. Hier staat groot Welkom, dus eigenlijk is dit de eerste kennismaking met de bibliotheek. Vervolgens kun je rechtdoor lopen naar de jongerenafdeling, via daar naar beneden of boven. En voor de balie kun je nog naar rechts naar de muziekafdeling.

Op de jongerenafdeling was het niet heel druk. Er zaten wat kids te computeren (de pc is alleen te gebruiken om te zoeken in de catalogus en het meisje erachter is lekker Habbohotel aan het spelen, blijkbaar kun je de pc voor meerdere doeleinden gebruiken – oeps again). Een moeder liep met haar dochtertje langs de kasten en het Makkelijk Lezen Plein was leeg. Nu heb ik nooit begrepen waarom je een kast een plein noemt maar dat terzijde. Ook vraag ik mij af hoe het zit met stigmatisering van de groep die niet heel sterk is in lezen. Komen ze eindelijk in de bibliotheek, verplicht je ze tot een kast boeken waar heel groot boven hangt “jij kan eigenlijk niet lezen dus wij gaan je daarbij helpen“. Ik zou het wel weten als ik jong was, echt niet dat ik daarbij wil horen, bij die groep die naar het MLP gaat.

Laat ik nog even zeggen dat wij niemand hebben gesproken in de bibliotheken die wij bezochten (nouja Essen2punt0 moest wel even uitleggen waarom wij zoveel foto’s aan het maken waren). Het zijn dus (kritische) observaties die ik heb gedaan, observaties als een klant die nog niet eerder in die bibliotheek is geweest.

Zwolle Zuid

Na het centrum werden wij – door auto met chauffeur – naar Zwolle Zuid gebracht. En wat een verschil met de eerste bibliotheek! Ik werd gewoon helemaal blij. De ruimte, het licht, het feit dat ik de hele bibliotheek in een oogopslag kan overzien. Het gevoel dat ik niet in een bibliotheek was. Het was druk, overal gebeurde iets. Het feit dat de bibliotheek in een winkelcentrum ligt zal vast bijdragen aan het gebruik, maar ik zou het wel weten als ik in Zwolle Zuid woonde, ik zou elke dag wel even gaan kijken wat ze nu weer voor mij uitgestald hadden. Hier voor binnenkomst geen borden met huisregels maar gewoon een welkom, wat fijn dat je bij ons binnen komt vandaag.

De lage kasten met boeken die je ziet als je binnenkomt nodigen uit tot kijken en kiezen. Dit is verleiden! Weinig lege plekken op die kast en als zij er al zijn dan worden ze snel weer opgevuld. Niet de laatst verschenen boeken en dat is ook helemaal niet nodig, ook de wat oudere boeken zijn zeker interessant om ook te lezen.

Boven de kasten duidelijke bewegwijzering, op thema en kleur. Je ziet dus direct waar je heen moet. Voor jongeren het bord VOOR JOU boven de kast.

En geen grote informatiebalie maar twee servicedesks. Geen medewerker die hier altijd achter zit, zij lopen namelijk rond en zijn zonder bedrijfskleding duidelijk te herkennen aan de manier hoe ze lopen, maar gewoon een bel. Heb je me nodig, maak dan even geluid, dan kom ik je helpen.

Het enige dat ik nog miste was een coffeecorner. Maar dat is een detail. Deze bibliotheek staat voor mij zeker in de top 3 van fijnste (verblijf) bibliotheken in Nederland.

Stadshagen

Op naar Stadshagen, om de voorloper van Zwolle Zuid te zien. In het gebouw van de bibliotheek zit onder andere een kinderdagverblijf en een muziekschool. De sfeer in deze bibliotheek is heel anders dan in de vorige twee, maar is zeker fijn te noemen. De gebruikers voelen zich genoeg op hun gemak om de jas op de bank te leggen (vanwege de schoenen) en te gaan zitten lezen.

Voor de bezoekers in deze bibliotheek gratis koffie en thee aan de bar waar je lekker je krantje kan lezen. Stopcontacten in de tafels zodat je met je laptop kan studeren en knusse hoekjes met gekleurde banken en een soort gordijnen om de afscheiding aan te geven.

Zwolle treft het maar met deze laatste twee bibliotheken. Het is duidelijk dat hier wordt geëxperimenteerd en geïnnoveerd. En dan niet op ICT- of gadgetgebied maar gewoon in de fysieke opstelling van de boeken. Zwolle is zeker een plek waar andere bibliotheken van kunnen leren. Misschien over een paar jaar nog eens kijken om te zien of er veel veranderd is.

Meer foto’s van onze tour zijn te vinden bij Biblioteekje en bij mij (Flickr).