Afgelopen donderdag stapte ik erg vroeg in de trein om te gaan genieten van een dagje PICNIC in de Amsterdamse Westergasfabriek. Omdat ik wist dat Jan 2.0 er ook zou zijn, heb ik hem gebeld om vanaf Amsterdam CS samen verder te rijden.
Na de inschrijving (onhandige balie dus duurde lang) was de eerste spreker van de dag Clay Shirky. Hij was iets te vroeg begonnen dus de eerste 10 minuten heb ik niet meegekregen. Clay Shirky, die kennen we van het boek Here Comes Everybody. Een boek dat nog steeds op mijn te lees lijstje staat. Shirky is zo’n spreker bij wie het (zo lijkt het) vanzelf gaat. Zijn verhaal is sterk en zit goed in elkaar. Daarnaast is de lokatie overweldigend, een mooie grote zaal met een mooi uitgelicht podium en perfect werkende techniek.
Shirky begint zijn verhaal met voorbeelden van Flickr groepen en de regels die bij sommigen van die groepen gelden. Zoals de Black & White Maniacs (Please Comment on the Previous TWO). Bijzonder aan deze groep is dat zij een van de regels binnen de groep in de groepsnaam hebben opgenomen. Deze regel wordt in 8 talen beschreven op de homepage van de groep. Hier staat ook de andere regel die binnen de groep geldt:
(**NEW RULE: If you consistently leave one or two-word comments like, “nice,” “good b+w,” “great catch,”….etc. you’ll be removed from the group as well.)
Dus je moet twee comments geven voor elke foto die je plaatst en de comment die je geeft moet meer dan twee woorden bevatten. Houd je je niet aan deze regels dan wordt je uit de groep verwijderd. Best streng, maar ze hebben hier vast een reden voor. Het fijne aan Flickr vind ik juist dat je communities kan bouwen zonder regels en dat dat gewoon werkt.
De rode draad in het verhaal van Shirky zijn sociale dilemma’s. Zoals bovengenoemd voorbeeld rondom regels binnen de community. Maar ook de feautures die softwarebouwers in de systemen maken, zoals bijvoorbeeld Twitter, dat begon met twee feautures en er nu ongeveer zes heeft. Belangrijk hierbij is om te kijken hoe gebruikers de social software gebruiken en niet teveel toeters en bellen toe te voegen.
Als het gaat om collaboratie worden de sociale dilemma’s lastiger, meent Shirky. Hij noemt als voorbeeld de pagina over Galileo op wikipedia. Deze pagina is, soort van, op slot gezet omdat het conflict dat Galileo met de Katholieke kerk had nog steeds niet uitgevochten is en de meningen hierover verdeeld zijn. Overigens is de Nederlandse wikipedia pagina niet op slot gezet.
Maar het dilemma collective action is echt het allermoeilijkste, zegt Shirky. Om ervoor te zorgen dat de gebruikers van een social network site zich verzamelen om over te gaan tot collectieve actie moet er iets “groots” gebeuren. Zoals het voorbeeld van de HSBC bank. Deze bank wijzigde de voorwaarden van een dienst die veel studenten gebruikten in de zomermaanden, bezwaar aantekenen kon binnen 30 dagen. De studenten waren furieus en verzamelden zich op Facebook. In The Guardian van 25 augustus 2007 wordt geschreven:
Forget old-fashioned occupations and sit-ins: student protest has gone “viral”. Online networking phenomenon Facebook has emerged as the venue for a rapidly proliferating campaign that has already brought in thousands of recent graduates. It’s called “Stop the Great HSBC Graduate Rip-Off!”
The Guardian gebruikt termen als cyber-rebellion om aan te geven dat het protest niet langer fysiek is maar virtueel. De schade die deze rebellion aan kan richten kan vele malen groter zijn omdat het bereik van sociale netwerken als Facebook enorm is. Daarnaast is de snelheid waarmee berichten met bezwaren en boosheid van gebruikers geplaatst wordt onvoorstelbaar. Volgens Shirky gaf de bank uiteindelijk niet toe omdat de gebruikers ontstemd waren maar omdat de gebruikers ontstemd en georganiseerd waren.
Het gaat dus niet langer om het vinden van informatie, de nieuwe mogelijkheden van het web kunnen leiden tot actie. Actie van een hele grote groep mensen, tegen weinig kosten en met een ongekende snelheid. Nu zijn er verschillende licenties op internet te vinden maar nog geen licentie voor collectieve actie. Stel je bent een groep vrienden en je wilt een bankrekening openen dan kan dat als je onderdeel bent van een organisatie oid. De maatschappij kan namelijk alleen iets met groepen die ergens onderdeel van zijn. Online bestaan er geen groep-licenties. Er worden wel experimenten uitgevoerd zoals de Meetup Alliance, maar hoe dat uit zal pakken weet eigenlijk nog niemand. De grote vraag waar Shirky dan ook mee afsluit is: kunnen we de komende jaren komen tot een licentie die collectieve actie bevorderd?
